یکی از انواع خوراکی ها و تنقلات سالم و پرطرفداری که در فصل‌های مختلف سال برای مهمانی ها یا دورهمی ها مورد استفاده قرار می گیرد، میوه های خشک شده هستند. بدون شک همه ما به دنبال این هستیم که خوراکی هایی که مصرف می کنیم سالم و قوی باشند و نه تنها ضرری برای سلامتی نداشته باشند؛ بلکه فواید مهمی نیز برای بدن به ارمغان بیاورند. میوه خشک از سال های دور در سبد خوراکی مفید برای دورهمی های مختلف قرار داشته و تولید آن به صورت سنتی انجام می گرفت. ولی امروزه با پیشرفت هایی که رخ داده شاهد تولید آن در حجم عمده و در کارخانه های مخصوصی هستیم.
ما قصد داریم در این مقاله شما را با انواع میوه خشک آشنا کرده و ضمن بیان خاص آن ها، شما را با نکات مهمی در رابطه با خرید و نگهداری این محصول مهم نیز آشنا کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.
میوه خشک چیست؟
در معرفی میوه خشک باید گفت همان طور که از نام این خوراکی مشخص است، منظور میوه ای است که تمام آب آن گرفته شده و در زیر آفتاب (یعنی به صورت سنتی) یا توسط دستگاه های مخصوص (یعنی به صورت صنعتی) کاملا خشک شده است. در رابطه با مزیت های میوه خشک نسبت به میوه تازه باید گفت با وجود این که آب درون میوه به طور کامل خشک و گرفته می شود ولی باز هم میوه خشک دارای همان ارزش غذایی میوه تازه است و این محصول همچنان منبع ارزشمندی از انواع ویتامین ها مواد معدنی و غیره به شمار می آید.
همچنین مزیت دیگر میوه خشک این است که با این روش می توان میوه را برای مدت زمان طولانی تر نگهداری کرد و به این ترتیب در تمام فصول سال می توان از میوه های مختلف بدون هیچ محدودیتی در مهمانی ها و دورهمی ها استفاده کرد.
در ادامه شما را به همراه مختلف این خوراکی خوشمزه آشنا می کنیم.
دسته بندی کلی میوه خشک
همان طور که گفته شد میوه های خشک دارای انواع مختلفی هستند ولی می‌توان به طور کلی آن ها را در دو دسته اصلی جای دارد، که عبارتند از :
- میوه خشک استوایی : این نوع میوه های خشک شامل میوه های خشک وارداتی هستند که در کشور ما تولید نمی‌شوند و به این دلیل که میوه های خاصی مانند: میوه های استوایی را شامل می‌شوند از قیمت بالاتری نیز برخوردارند. به همین دلیل می‌توان به آن‌ها میوه خشک لاکچری نیز گفت!
به طور کلی می‌توان گفت این نوع میوه ها در کشورهای دیگر تولید می شوند و به صورت خشک شده به کشور ما وارد می شوند.
- میوه خشک ارگانیک : همه ما می‌دانیم که هر چند محصولات مختلفی با کیفیت های گوناگون به بازار عرضه می شود ولی باز هم محصولات ارگانیک از جایگاه خاصی بین افراد برخوردار هستند. میوه خشک های ارگانیک نیز از این قاعده مستثنا نیستند و طرفداران زیادی دارند. این نوع میوه های خشک همان طور که از نام آن ها مشخص است بدون استفاده از مواد شیمیایی تولید می شوند. این موضوع مختص به زمان تولید میوه خشک نیست، بلکه در مراحل تولید و کاشت میوه تازه آن ها نیز از مواد شیمیایی استفاده نمی شود.
مسلماً این نوع میوه های خشک از خواص بهتری نسبت به نمونه های دیگر نیز برخوردار هستند.
انواع میوه خشک دارای درصد بالای کالری و پروتئین
میوه های خشک دارای تنوع بالایی هستند و هر کدام از آن ها نیز از خواص فراوانی برخوردارند. از این میان انواع مختلف میوه های خشک برخی از نمونه ها هستند که نسبت به سایر انواع از کالری و پروتئین بیش تری برخوردارند، که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از :
- سیب خشک :
یکی از میوه های خشک پر خاصیت سیب خشک است. این محصول خوراکی مفیدی برای هضم غذا و کمک به عملکرد دستگاه گوارش محسوب می شود. این میوه خشک فواید دیگری نیز دارد که از آن جمله می توان به: کنترل فشار خون ، کمک به کاهش وزن و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. به طور کلی می توان گفت در هر لیوان سیب خشک 2 گرم پروتئین و 208 کیلو کالری انرژی وجود دارد.
- گلابی خشک :
از دیگر انواع میوه های خشک دارای پروتئین و کالری بالا می توان به گلابی خشک اشاره کرد. این نوع از خشکبار سرشار از پتاسیم است که می تواند کمک شایانی به تنظیم و تعادل فشار خون کند و از طرف دیگر خوراکی مفیدی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و استحکام استخوان ها محسوب می‌شود. به طور کلی در یک لیوان گلابی خشک ۲ گرم پروتئین و 470 کیلو کالری انرژی وجود دارد.
- زردآلوی خشک :
یکی دیگر از انواع خشکبار که حاوی مقدار زیادی آهن و پتاسیم است زردآلوی خشک است. این محصول تاثیر زیادی در عملکرد دستگاه گوارش، تنظیم فشار خون و کمک به کاهش وزن دارد. همچنین به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی ویتامین A خوراکی مفیدی برای تقویت بینایی چشم ها نیز محسوب می شود. در رابطه با این محصول نیز می توان گفت که در یک لیوان زردآلو خشک ۵ گرم پروتئین و بیش از 300 کیلو کالری انرژی وجود دارد.
- انجیر خشک :
یکی دیگر از خوراکی ها و خشکبار های پرطرفدار و محبوب انجیر خشک است که به دلیل داشتن خواص و فواید فراوان و همین طور مواد معدنی مختلف مانند: آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم و ویتامین K جزو خوراکی های مقوی به شمار می‌آید. این محصول دارای فوایدی مانند کمک به هضم غذا، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، استحکام استخوان ها، موثر در کاهش فشار خون و کلسترول، انعقاد خون و غیره است که باعث شده طرفداران زیادی نیز داشته باشد. به طور معمول در هر فنجان انجیرخشک ۵ گرم پروتئین و 380 کیلو کالری انرژی وجود دارد.
- هلو خشک :
هلو خشک یکی دیگر از انواع میوه های خشک مغذی است که در آن آهن، کلسیم و ویتامین های A و C وجود دارد. شما می توانید به راحتی و با مصرف مداوم این محصول از ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت جلوگیری کنید و همچنین کلسترول خون را پایین بیاورید. این محصول همچنین می تواند روی عملکرد دستگاه گوارش شما نیز مفید باشد. به طور معمول در هر لیوان هلو خشک 5/1 گرم پروتئین و مقدار 389 کیلو کالری انرژی وجود دارد.
- زغال اخته خشک :
زغال اخته خشک محصول دیگری از خانواده خشکبار و میوه های خشک مفید است. این محصول با وجود این که دارای ویتامین ها و مواد معدنی کمی است ولی به دلیل داشتن مواد گیاهی مفید برای بدن همچنان مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله خواص این محصول می توان به کمک به کاهش فشار خون، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و درمان یبوست اشاره کرد. به طور معمول در هر فنجان زغال اخته خشک حدود 370 کیلو کالری و مقدار کمی پروتئین وجود دارد.
- کشمش :
یکی از میوه‌های خشک که می تواند مقدار قابل توجهی انرژی برای بدن به ارمغان آورد، کشمش است. به همین دلیل به افرادی که در حال اجرای رژیم های لاغری هستند توصیه می‌شود این محصول را با دقت بیش تری و به اندازه مصرف کنند. این خوراکی خوشمزه در کاهش فشار خون و درمان یبوست می تواند مفید واقع شود و می توان گفت در یک فنجان کشمش ۴ گرم پروتئین و مقدار زیادی انرژی وجود دارد.
- آلو خشک :
آلو از دیگر انواع میوه خشک است که دارای مقدار زیادی پتاسیم، مس و ویتامین های C و K است و یکی از مهم ترین خواص و فواید آن درمان یبوست است. آلو خشک می‌تواند با بهبود عملکرد دستگاه گوارش یبوست را درمان کرده و همین طور در تقویت سیستم ایمنی بدن و تراکم بیش تر استخوان ها بسیار موثر واقع شود. در رابطه با میزان پروتئین و کالری این محصول نیز می توان گفت هر فنجان آلو خشک دارای ۵ گرم پروتئین و حدود 400 کیلو کالری انرژی است.
- بلوبری خشک :
این محصول نیز یکی دیگر از انواع میوه های خشک پر خاصیت محسوب می شود که دارای خواص فراوانی از جمله: بهبود و افزایش کارکرد دستگاه گوارش، کنترل میزان دیابت یا قند خون، تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به استحکام استخوان ها است.این محصول از نظر کالری و پروتئین نیز یک منبع خوب به شمار می آید که حاوی 390 کیلو کالری انرژی و حدود 3 گرم پروتئین است.
نگهداری از میوه خشک
یکی از موضوعاتی که هنگام خرید میوه خشک ممکن است ذهن شما را درگیر کند، نوع و مدت زمان نگهداری از میوه خشک است. در این رابطه باید گفت زمان نگهداری از میوه خشک رابطه مستقیمی با نوع و کیفیت میوه خشک دارد و معمولاً بر همین اساس این زمان بین 4 ماه تا 1 سال متغیر است. به این ترتیب شما می توانید با رعایت نکات جزئی ولی مهم عمر و کیفیت انواع مختلف میوه خشک را افزایش دهید.
در رابطه با نگهداری میوه خشک دو مورد از اهمیت بالایی برخوردار است که اشاره به آن ها خالی از لطف نیست. از جمله:
- توجه به دمای محیطی که میوه خشک در آن نگهداری می شود مسئله مهمی است. در این رابطه باید گفت که میوه های خشک باید در محیط سرد نگهداری شوند، زیرا وجود گرما تاثیر مستقیمی روی از بین رفتن کیفیت محصولات دارد.
- عامل مهم دیگر برای حفظ کیفیت میوه های خشک توجه به نور محیطی است که قرار است میوه های خشک در آن جا نگهداری شود. زیرا یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب فساد میوه های خشک شود نور آفتاب است. به همین دلیل بهترین مکان برای نگهداری میوه خشک در منزل، داخل یخچال یا فریزر است.
میوه های خشک با کیفیت چه ویژگی هایی دارند؟
یکی از مهم ترین نکاتی که در هنگام خرید میوه های خشک مطرح است این است که چطور میوه خشک خوب و با کیفیت را از میوه خشک بد یا بی کیفیت تشخیص دهیم. برای این کار توجه به چند مورد ضروری است که عبارتند از :
- میوه خشک که دارای کیفیت بالایی است نباید دارای برش های نازکی باشد ؛
- داشتن رنگ و بوی غیر طبیعی به جز اسانس طبیعی خود میوه نشان بی کیفیت بودن آن است ؛
- رنگ میوه نباید زیاد روشن یا خیلی تیره باشد ؛
- روی سطح میوه به هیچ وجه لک یا خوردگی نباید مشاهده شود.
به طور کلی می توان گفت هر کدام از مشخصات بالا اگر در میوه خشک مشاهده شد نشان دهنده این است که آن میوه خشک کیفیت لازم را ندارد و نباید نسبت به خرید آن اقدام کرد.
بسته بندی میوه خشک
بسته بندی میوه خشک هنگام عرضه آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و این بسته بندی باید به صورتی باشد که علاوه بر شکیل و زیبا بودن تمام خواص و ویژگی های میوه خشک را به طور کامل حفظ کند و بتواند آن را از آفتاب و سایر تغییرات دمایی دیگر محافظت کند، زیرا کوچک ترین تغییر جدی می تواند منجر به آسیب دیدن و خراب شدن میوه خشک شود.
امروزه در صنایع بسته بندی گزینه‌های متعددی برای بسته بندی کردن میوه خشک وجود دارد که این موارد عبارتند از: کیسه های پلاستیکی ، کاغذ کرافت ، ظروف فلزی و ظروف کریستالی. از میان انواع گفته شده رایج ترین و بهترین نوع بسته بندی برای میوه خشک کاغذ کرافت است. بعد از آن می توان برای عرضه فله ای میوه خشک از کیسه های پلاستیکی نیز استفاده کرد. ولی بسته بندی در ظرف های کریستال یا قوطی های فلزی با این که گزینه بسیار خوبی هستند ولی هزینه سنگین تری را می طلبد و باعث افزایش قیمت میوه خشک می شود.
روش های تهیه میوه خشک در خانه
تا این قسمت شما را با انواع میوه خشک و برخی از انواع میوه‌های خشک مقوی و مفیدآشنا کردیم و به بیان خواص هر کدام پرداختیم. حال می خواهیم بهترین راه برای خشک کردن میوه تازه در منزل را به شما پیشنهاد دهیم تا به این ترتیب بتوانید در در تمام فصل های سال هر نوع میوه ای که بخواهید را در اختیار داشته باشید و بتوانید آن را به صورت خشک شده مصرف کنید. برای این کار می‌توان از سه روش استفاده کرد :
- خشک کردن میوه در آفتاب : یکی از رایج ترین و معمول ترین روش ها برای خشک کردن میوه خشک کردن آن ها در آفتاب است. برای این کار باید میوه ها را به صورت تکه تکه و به ابعاد دلخواه تقسیم کرد و آن ها را برای مدت چند روز زیر نور مستقیم آفتاب قرار داد. البته باید توجه داشت که برای خشک کردن میوه در زیر نور آفتاب، رطوبت هوا باید در کم ترین حالت خود باشد. به این معنی که در زمانی این کار را انجام دهید که هوا کاملا گرم و آفتابی باشد. به این ترتیب می توانید تکه های میوه را روی یک سینی با فاصله از هم قرار دهید تا از این طریق هوا بین آن ها به صورت کامل جریان پیدا کند. در ادامه هنگام شب باید برای این که از بازگشت رطوبت به داخل بافت میوه جلوگیری کنید، آن ها را به داخل خانه منتقل کنید. بعد از مدتی که به میوه ها سر بزنید متوجه خواهید شد که بافت میوه دچار چروکیدگی شده و ترد شده است. در این موقع میوه خشک شما آمده است و شما می توانید با یک روش ابتدایی و ساده میوه های خشک مقوی و خوشمزه را در منزل تولید کنید.
- خشک کردن میوه در فر : یکی دیگر از بهترین روش هایی که برای خشک کردن میوه پیشنهاد می شود خشک کردن میوه در فر است. در این حالت به هیچ نوع ماده اضافه ای (افزودنی) برای خشک کردن میوه نیاز نیست و شما می توانید میوه ها را به هر شکل که مد نظر شما باشد خشک کنید. البته باید توجه داشته باشید که دمای فر نباید روی درجه خیلی بالا باشد چون موجب سوختن میوه ها می شود. به این ترتیب با کم بودن دما می توانید به صورت یک دست میوه ها را خشک کنید. بعد از این که میوه ها را از فر خارج کردید آن ها را در ظرف پلاستیکی یا شیشه ای بریزید و به مدت ۴ الی ۵ روز درب ظرف را باز نگه دارید تا اگر رطوبتی در میوه ها باقی مانده کاملا خشک شود. پس از این زمان میوه ها قابل مصرف هستند.
- تهیه میوه خشک با استفاده از دستگاه میوه خشک کن : این روز ها استفاده از دستگاه میوه خشک کن روشی آسان و راحت است که برای خشک کردن انواع میوه ها مورد استفاده قرار می گیرد. البته توصیه می شود این روش را زمانی استفاده کنید که حجم زیادی میوه را می‌خواهید خشک کنید زیرا این دستگاه با برق کار می کند و زمان طولانی باید روشن باشند. در این نوع دستگاه ها میوه ها بر حسب نوعی که دارند معمولا بین ۲۴ ساعت تا ۴۸ ساعت زمان لازم دارند تا خشک شوند. اما مزیتی که در رابطه با این دستگاه ها وجود دارد این است که پس از این مدت میوه هایی با کم ترین تغییر شکل و به صورت ترد و خوشمزه را خواهید داشت.
نتیجه گیری
همان طور که در این مقاله گفته شد یکی از خوراکی های خوشمزه از خانواده خشکبار که در دورهمی ها و مهمانی ها مورد استفاده قرار می گیرد و از تنوع بالایی نیز برخوردار است، میوه خشک است. در این مقاله نیز سعی بر این بود تا ضمن معرفی این محصول، انواع میوه خشک را همراه با خواص و فواید آن ها به شما معرفی کنیم تا شما بتوانید با داشتن اطلاعات کامل نسبت به تهیه و خرید انواع میوه خشک اقدام کنید. همچنین روش های ساده و مفیدی را برای شما بیان کردیم که بتوانید خودتان در منزل میوه خشک تولید کنید. شما می توانید با مصرف میوه خشک نه تنها نیازهای بدن خود را به انواع ویتامین ها و مواد معدنی تامین کنید، بلکه این امکان وجود دارد در تمام طول سال از هر نوع میوه ای که می خواهید استفاده کنید.