دکل‌های مهاری به دکل‌هایی گفته می‌شود که بوسیله سیم مهار به زمین یا تکیه گاه دیگری مهار گردد. این نوع دکل‌ها به دلیل وزن پایین و سبکی وزن مزیت دارد و در مکانهایی که فضا به قدر کافی موجود باشد استفاده می‌گردد. اغلب در شبکه تلفن همراه، رادیو و بیسیم و شبکه‌های رایانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکل مهاری دست دوم قابلیت نصب در پشت بام منازل و ادارات را داشته علاوه بر اینکه ارتفاع ساختمان به بلندی محل نصب آنتنها کمک کرده در مناطق شهری مزیت فراوانی دارد. این نوع دکل‌ها در صورتی که روی زمین نصب گردد نیاز به فضای زیادی جهت نصب سیم مهارها دارد.
علت محبوبیت دکل های مهاری
به خاطر سبکی وزن، بهای این دکل‌ها کمتر از دکل‌های دیگر بوده و نصب آنها ساده و کم هزینه است. این دکل‌ها بسته به ابعاد و نوع ساخت به چند دسته تقسیم می‌شوند از انواع آن می‌توان به دکل‌های سری G اشاره کرد که با انواع G۲۵، G۳۵، G۴۵ تولید می‌شوند این دکل‌ها به صورت سه یا چهار ضلعی و به صورت سکشن‌های سه متری که پایه‌ها از لوله نمره ۳ بوده و به وسیله میل گردهای نمره ۸ یا ۱۰ به صورت خرپائی به هم متصل می‌شود. این دکل‌ها ابتدا توسط کارخانه دکل سازی ROHN تولید می‌شده که اکنون در بعضی مواقع با نام این کارخانه شناخته می‌شوند.
این نوع از دکل‌های مهاری با باربری بسیار کم بوده و تنها برای نصب آنتن‌های بی سیم و یا دیش‌های کوچک اینترنت استفاده می‌گردد. عدد مقابل G نشان دهنده عرض قاعده بخش‌ها به سانتیمتر می‌باشد. این دکل‌ها به دلیل سبکی بیشتر در پشت بام‌ها نصب می‌شوند و بر اساس استاندارد در هر ۷٫۵ متر به وسیله سیم مهار و با استفاده از کمربند دکل از سه یا چهار جهت مهار می‌شوند.
در ایران بنابه دلیل اینکه استفاده از کمربند مورد توجه مشتری قرار نمی‌گیرد و یا اطلاع کاملی در این مورد ندارد، استاندارد پیاده‌سازی به صورت پیش فرض نصب مهاری در هر ۹ متر ارتفاع می‌باشد. در خیلی موارد به دلیل بالابردن استحکام دکل نصب شده مانند دکل‌هایی که در مناطق بادگیر یا دکل‌های با ارتفاع ۲۴ متر به بالا و یا دکل‌هایی که تعداد رادیو و آنتن‌های زیادی بر روی آن نصب می‌گردد از استاندارد نصب مهار در هر ۶متر ارتفاع استفاده می‌گردد.
به طور مثال برای یک دکل مهاری با ارتفاع ۳۰ متر در صورت نصب مهار به صورت پیش فرض در هر ۹ متر، دکل در ۳ نقطه و در ارتفاع ۹، ۱۸ و ۲۷ متر مهار می‌گردد ولی در صورت استفاده از استاندارد ۶ متر مهار دکل در ۶ نقطه و در ارتفاع ۶، ۱۲، ۱۸، ۲۴ و ۳۰ متر مهار می شود.
دکل‌های سری G تولیدی این شرکت شامل G25، G35، G45، G65 و G80 سه وجهی و چهار وجهی می‌باشد که سری G65 و G80 از نظر سازه مشابه دکل‌های خود ایستا بوده و به صورت ترکیب لوله – نبشی می‌باشند.
طراحی دکل
مبنای طراحی دکل‌ها بر اساس بار ناشی از وزش باد وارد بر دکل می‌باشد. در طراحی دکل‌ها از آئین‌نامه‌ها و استانداردهای متعددی به شرح ذیل استفاده می‌شود. همین آیین نامه و استاندارد است که روی قیمت برج نوری 6 متری ساخته شده با دکل تاثیر می گذارد.
ساخت دکل
فونداسیون
مبنای طراحی فونداسیون‌های دکل‌های مخابراتی جهت لهیدگی و واژگونی استوار است. در دکل‌های خودایستا بدلیل بروز کشش در یکی از پایه‌ها به صورت پاشنه‌ای و در دکل‌های بدلیل بروز گشتاور زیاد در پای دکل به صورت شمعی طرح و پیاده‌سازی می‌شود. در زمینهای سنگی به دلیل مشکلات حفاری فونداسیون‌ها به صورت سطحی و گسترده طرح می‌شود که به دلیل وزن بالای خود بتواند گشتاور ناشی از واژگونی را تحمل کند.
سیستم پیاده‌سازی فونداسیون زمینی به این صورت است که پس از محاسبه ارتفاع دکل، بار بر روی دکل و بادگیری آن و نوع مقاومت خاک منطقه نصب، چاله‌هایی به عمق حداقل ۱ متر مکعب حفاری می‌گردد سپس با استفاده از میل گرد اقدام به آرماتوربندی چاله می‌شود و در آخر پس کار کارگذاشتن پایه‌های بولت و انکر مربوط به دکل چاله حفاری و آرماتوربندی شده با استفاده از بتن پر شده و با استفاده از لایه‌های ایزوگامی آب بندی می‌شود. در مورد دکل‌های مهاری که بر روی زمین نصب می‌گردد قاعده پیاده‌سازی فونداسیون به صورت فوق و مشابه دکل‌های خود ایستا می‌باشد با این تفاوت که برای دکل‌های مهاری عمل پی‌سازی علاوه بر پایه دکل برای پایه مهاری‌ها نیز انجام می‌پذیرد.
از آنجایی که دکل‌های مهاری اغلب بر روی پشت بام نصب می‌گردند، به منظور فونداسیون در این نوع نصب از فونداسیون آهنی پشت بامی استفاده می‌شود. این نوع فونداسیون شامل یک سازه Y یا H شکل است که از تیرآهن نبشی نمره ۱۶ ساخته شده و بیس پلیت زیر دکل بر روی آن جوش داده می‌شود. این سازه دارای ابعاد حداقل ۱ متر می‌باشد و بر روی کف بام و مابین ۲ ستون افقی بام قرار می‌گیرد تا بار انتقالی از روی بر روی قاعده دکل را بر روی سطح بام منتقل و پخش نماید.
سیستم روشنائی
با توجه به ارتفاع دکل‌ها و به منظور ایمن‌سازی هوایی دکل براساس قوانین و مصوبات ایمنی سازه‌های بلند مرتبه باید برای بالانرین ارتفاع دکل از چراغ خطر چشمک‌زن استفاده نمود. بدین منظور از چراغ روشنایی بر روی دکل‌ها نیز استفاده می‌گردد. سیستم روشنایی دکل شامل حباب محافظ لامپ که به رنگ قرمز و از جنس شیشه می‌باشد به همراه پایه حباب چدنی که بر روی نوک دکل نصب می‌گردد و همچنین لامپ تشکیل شده است. در گذشته به منظور روشنایی سیستم از لامپ‌های ترافیکی اسرام استفاده می‌شد که علاوه بر مصرف بالا دارای طول عمر کوتاهی بود. درحال حاضر در این سیستم از لامپ‌های LED استفاده می‌گردد. قطعه دیگری که در سیستم روشنایی استفاده می‌گردد فتوسل است، این قطعه یک دستگاه نور سنج می‌باشد که لامپ را به صورت اتوماتیک در روز خاموش و در زمان تاریکی هوا روشن می‌نماید. جهت اطلاع از قیمت این مدل دکل و اجرت نصب پایه چراغ پارکی که نقش زیادی در زیباسازی فضا و روشنایی آن دارد میتوانید از سایت همپادکل قیمت ها را مشاهده کنید.
چراغ دکل LED ضمن کاهش توان مصرفی تا ۸ وات امکان ایجاد حداکثر شدت نور را فراهم می نماید. لامپ دکل LED به شکلی طراحی شده است که به راحتی قابل نصب در سرپیچ‌های موجود می باشد . لامپ دکلLED در مدلهای ۵۰ ، ۱۰۰ و ۱۵۰ عدد LED قابل ارائه می باشد . LED های استفاده شده در چراغ دکلLED از نوع Hight Bright با زاوایه تابش ۱۸۰ درجه می باشد.
سیستم برقگیر
سیستم برقگیر یا به عبارتی سیستم زمین به سیستم دریافت بار الکتریکی رعد و برق و انتقال آن به زمین می باشد تا از آسیب رساندن به آنتن ها و متعلقات دیگر جلوگیری به عمل آید.
انواع سیستم برقگیر :
۱- صاعقه گیر الکترونیکی خازنی ( اکتیو )
۲- صاعقه گیر تمام استیل چهار شاخه
۳- میله برقگیر تمام استیل
۴- میله برقگیر تمام مسی
۵- تسمه کشی
از هر کدام از انواع سیستم برقگیر با توجه به شرایط محیطی و نوع کاربرد آن استفاده می شود . مثلاً در مناطقی که صاعقه زیاد می باشد می بایست از سیستم برقگیر و قویتر استفاده نمود.
صاعقه گیر چگونه عمل می کند؟ و انواع آن کدامند؟
صاعقه گیر پس از نصب روی ساختمان، می بایست بوسیله هادی‌های میانی Down Conductor از طریق سیم مسی بدون روکش به سیستم زمین متصل گردد. مقاومت الکترود زمین صاعقه گیر می بایست زیر ۱۰ اهم باشد و پس از اجرا به شبکه هم پتانسیل کل سایت متصل شود. در اجرای الکترود زمین هر صاعقه گیر می بایست از اقلامی چون صفحه های مسی، مواد کاهنده مقاومت(LOM) ، اتصالات جوش انفجاری استفاده نمود.
چاه ارت
ایحاد ارت جهت حفاظت افراد و وسایل و تجهیزات الکترونیکی و ابزار و لوازم حساس حائز اهمیت می‌باشد.
به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده‌ال جهت کار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی
روشهای اجرای ارت یا زمین حفاظتی:
بطور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلاً ضمن بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یک بیان می‌گردد .
۱ـ زمین عمقی :
در این روش که یک روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می شود.
۲- زمین سطحی:
در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ۸۰ سانتیمتر اجرا می گردد.
در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
در مکانهایی که :
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد .
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .
اجرای ارت به روش عمقی :
الف ـ انتخاب محل چاه ارت :
چاه ارت را باید در جاهایی که پایین‌ترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتی‌الامکان در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی که بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه‌ها و فضاهای سبز حفر نمود.
ب- عمق چاه
با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل ۴ متر تا ۸ متر و قطرآن حدودا ۸۰ سانتیمتر می تواند باشد. در زمین هایی که با توجه به نوع خاک دارای مقاومت مخصوص کمتری هستند مانند خاکهای کشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری کمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی که دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد. برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک از دستگاههای خاص استفاده می گردد. در صورتی که تا عمق ۴ متر به رطوبت نرسیدیم و احتمال بدهیم در عمق بیشتر از ۶ متر به رطوبت نخواهیم رسید نیازی نیست چاه را بیشتر از ۶ متر حفر کنیم . بطور کلی عمق ۶ متر و قطر حدود ۸۰سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد می گردد.
نصب شینه و میله برقگیر
شینه داخل ساختمان باید توسط مقره هایی از دیوار ساختمان ایزوله گردد.قطر و طول شینه بستگی به تعداد انشعابات داخل ساختمان دارد .(تمامی تجهیزات داخل ساختمان بایستی بطور جداگانه و موازی به این شینه متصل گردد.)در حالتیکه دکل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برقگیر نبایستی از داخل ساختمان برده شود بلکه باید خارج از ساختمان سیم کشیده شود و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار باشد.
در پای دکل توسط بست ، سیم میله برقگیر به یکی از پایه های دکل خیلی محکم متصل شود و تا بالای دکل به میله برقگیر متصل گردد. لازم بذکر است مسیر میله برقگیر از کابلهایی که به آنتنها می روند باید جدا باشد .
اگر بخواهیم چند مورد از قیمت را بیان کنیم، می توان گفت:
- دکل های نوع G35: قیمت به ازای هر متر در حدود ۵۰٫۰۰۰ تومان و قیمت نصب هر متر با متعلقات در ۹ متر آن ۱۷۷٫۰۰۰ تومان می باشد
- نوع G45 سه وجهی: قیمت به ازای هر متر ۵۵٫۰۰۰ تومان و قیمت نصب هر متر با متعلقات در ۹ متر ۱۶۸٫۰۰ تومان
- نوع G45 چهار وجهی: قیمت به ازای هر متر در حدود ۵۹٫۰۰۰ تومان و قیمت نصب هر متر با متعلقات در ۹ متر، ۲۲۸٫۰۰۰ تومان می باشد.