بازار بزرگ کرمان فراتر از یک مرکز خرید سنتی قلب تپنده تاریخ فرهنگ و اقتصاد این شهر کویری است. این بازار که به عنوان طولانی ترین راسته بازار ایران شناخته می شود با قدمتی چند صد ساله نه تنها مکانی برای مبادلات تجاری بوده بلکه بستری برای تعاملات اجتماعی تبادل فرهنگی و شکل گیری هویت شهر کرمان نیز به شمار می رود. اگر به دنبال تجربه ای متفاوت از خرید و گشت وگذار در فضایی اصیل و تاریخی هستید بازار کرمان با معماری منحصربه فرد حجره های رنگارنگ و عطر دل انگیز ادویه ها شما را به سفری در دل تاریخ و فرهنگ این دیار دعوت می کند. این بازار تنها یک جاذبه گردشگری نیست بلکه بخشی زنده و پویا از زندگی روزمره مردم کرمان است. در این مقاله قصد داریم شما را با زوایای مختلف این بازار شگفت انگیز آشنا کنیم از تاریخچه و معماری آن گرفته تا بخش های مختلف و جاذبه های گردشگری اطرافش تا بتوانید با آگاهی کامل تجربه ای به یادماندنی از بازدید از این نگین کویر داشته باشید.

بازار بزرگ کرمان

آشنایی با بازار بزرگ کرمان

بازار بزرگ کرمان مجموعه ای به هم پیوسته از راسته ها کاروانسراها حمام ها مساجد و میدان هایی است که در طول قرن ها شکل گرفته و توسعه یافته است. این بازار از میدان ارگ آغاز شده و تا میدان مشتاقیه امتداد می یابد و با داشتن طول تقریبی سه کیلومتر به عنوان طولانی ترین بازار سرپوشیده ایران شناخته می شود. هر بخش از این بازار در دوره ای خاص و توسط حاکمان مختلف ساخته شده و به همین دلیل معماری و سبک های هنری متنوعی را در خود جای داده است. بازار کرمان نه تنها یک مرکز تجاری مهم است بلکه به عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی ارزشمند نقش مهمی در جذب گردشگران و معرفی فرهنگ و هنر کرمان ایفا می کند.

تاریخچه بازار بزرگ کرمان

تاریخچه بازار کرمان به دوران پس از اسلام باز می گردد اما اوج شکوفایی و توسعه آن در دوران صفویه و قاجاریه بوده است. در این دوران کرمان به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری در مسیر جاده ابریشم رونق فراوانی پیدا کرد و بازار آن به محل تبادل کالاها و فرهنگ ها تبدیل شد. حاکمان مختلف در طول تاریخ با ساخت بناهای جدید و توسعه بخش های مختلف بازار به رونق و آبادانی آن کمک کردند. از جمله مهم ترین اقدامات در این زمینه می توان به ساخت مجموعه گنجعلی خان در دوران صفویه و مجموعه وکیل در دوران قاجاریه اشاره کرد. این مجموعه ها با داشتن کاروانسراها حمام ها مساجد و میدان ها به مرکز ثقل بازار تبدیل شده و نقش مهمی در رونق اقتصادی و اجتماعی شهر ایفا کردند.

معماری بازار بزرگ کرمان

معماری بازار کرمان تلفیقی از سبک های مختلف معماری ایرانی است که در طول قرن ها شکل گرفته و تکامل یافته است. سادگی و کارآمدی از ویژگی های بارز این معماری است که با توجه به شرایط آب و هوایی گرم و خشک کویری طراحی شده است. استفاده از مصالح بومی مانند خشت آجر و کاهگل باعث شده تا بناهای بازار با محیط اطراف خود هماهنگی داشته باشند و در برابر گرما و سرما مقاوم باشند. طاق ها گنبدها بادگیرها و حیاط های مرکزی از جمله عناصر اصلی معماری بازار هستند که علاوه بر زیبایی نقش مهمی در تهویه هوا و تامین نور طبیعی دارند. تزیینات کاشی کاری گچ بری و نقاشی های دیواری از دیگر ویژگی های معماری بازار هستند که جلوه ای خاص به آن بخشیده اند.

بخش های مختلف بازار بزرگ کرمان

بازار بزرگ کرمان از راسته ها و مجموعه های مختلفی تشکیل شده که هر کدام ویژگی ها و جاذبه های خاص خود را دارند. این راسته ها و مجموعه ها به صورت پیوسته به هم متصل شده و یک مجموعه بزرگ و یکپارچه را تشکیل می دهند. در ادامه به معرفی مهم ترین بخش های بازار کرمان می پردازیم:

چهارسوق گنجعلی خان

چهارسوق گنجعلی خان محل تقاطع دو راسته اصلی بازار کرمان است و به عنوان قلب تپنده بازار شناخته می شود. این بنای زیبا با گنبد مرتفع و تزیینات کاشی کاری و گچ بری یکی از شاهکارهای معماری دوران صفویه است. چهارسوق گنجعلی خان در گذشته محل تجمع بازرگانان و تبادل کالاها بوده و امروزه نیز به عنوان یکی از پرترددترین و پررونق ترین بخش های بازار نقش مهمی در رونق اقتصادی شهر ایفا می کند. در این مکان می توانید انواع صنایع دستی ادویه جات شیرینی جات و سوغات کرمان را تهیه کنید.

مجموعه گنجعلی خان

مجموعه گنجعلی خان یکی از مهم ترین و زیباترین مجموعه های تاریخی کرمان است که در دوران صفویه توسط گنجعلی خان حاکم وقت کرمان ساخته شده است. این مجموعه شامل میدان مدرسه مسجد حمام کاروانسرا و ضرابخانه است و به عنوان یک مرکز فرهنگی اجتماعی و اقتصادی نقش مهمی در رونق شهر ایفا می کرده است. معماری این مجموعه با الهام از سبک معماری اصفهان طراحی شده و با تزیینات کاشی کاری گچ بری و نقاشی های دیواری جلوه ای خاص به آن بخشیده است. امروزه مجموعه گنجعلی خان به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری کرمان مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرد.

مجموعه وکیل

مجموعه وکیل یکی دیگر از مجموعه های تاریخی ارزشمند کرمان است که در دوران قاجاریه توسط محمداسماعیل خان وکیل الملک حاکم وقت کرمان ساخته شده است. این مجموعه شامل بازار کاروانسرا حمام و مسجد است و به عنوان یک مرکز تجاری و فرهنگی نقش مهمی در رونق شهر ایفا می کرده است. معماری این مجموعه با الهام از سبک معماری زندیه طراحی شده و با تزیینات آجرکاری گچ بری و کاشی کاری جلوه ای خاص به آن بخشیده است. بازار وکیل یکی از زیباترین و پررونق ترین بخش های این مجموعه است که در آن می توانید انواع فرش پارچه صنایع دستی و سوغات کرمان را تهیه کنید.

مجموعه ابراهیم خان

مجموعه ابراهیم خان مجموعه ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است که توسط ابراهیم خان ظهیرالدوله حاکم کرمان ساخته شده است. این مجموعه شامل مدرسه مسجد کاروانسرا و بازار است و به عنوان یک مرکز آموزشی مذهبی و تجاری نقش مهمی در رونق شهر ایفا می کرده است. معماری این مجموعه با الهام از سبک معماری قاجاری طراحی شده و با تزیینات آجرکاری گچ بری و کاشی کاری جلوه ای خاص به آن بخشیده است. بازار ابراهیم خان یکی از بخش های مهم این مجموعه است که در آن می توانید انواع پارچه لباس کفش و سایر کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کنید.

مجموعه حاج آقاعلی (بازار آهنگری)

مجموعه حاج آقاعلی مجموعه ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است که توسط حاج آقاعلی یکی از تجار و خیرین کرمان ساخته شده است. این مجموعه شامل مسجد آب انبار بازار و کاروانسرا است و به عنوان یک مرکز مذهبی اجتماعی و تجاری نقش مهمی در رونق شهر ایفا می کرده است. بازار آهنگری یکی از بخش های مهم این مجموعه است که در آن می توانید انواع ابزار و وسایل آهنگری را تهیه کنید. این بازار به دلیل وجود کارگاه های آهنگری سنتی فضایی خاص و دیدنی دارد.

بازار ارگ

بازار ارگ قدیمی ترین بخش بازار کرمان است که از میدان ارگ آغاز شده و تا چهارسوق گنجعلی خان امتداد می یابد. این بازار به دو بخش فرعی تر به نام های بازار نقاره خانه و بازار سراجی تقسیم می شود. بازار نقاره خانه دارای سقفی بلند و چندین اتاق در طبقه بالا است و در گذشته هنگام غروب برای تعطیل کردن بازار روی آن نقاره نواخته می شد. بازار سراجی نیز از بازار نقاره خانه شروع و به چهار سوق ختم می شود. این بازار در گذشته محل سراج ها و چمدان سازها بود.

بازار نقاره خانه

بازار نقاره خانه بخشی از بازار ارگ است که به دلیل نواختن نقاره در گذشته به این نام شهرت یافته است. این بازار دارای سقفی بلند و چندین اتاق در طبقه بالا است و به عنوان یکی از قدیمی ترین بخش های بازار کرمان نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ این شهر ایفا می کند. در این بازار می توانید انواع صنایع دستی فرش پارچه و سوغات کرمان را تهیه کنید.

بازار مظفری

بازار مظفری از انتهای بازار وکیل شروع شده و به خیابان میرزارضای کرمانی ختم می شود. این بازار جزو مجموعه امیر محمد مظفر است و از پدیده های این بخش از بازار می توان از تکیه (صفه) عزاخانه بازار قدمگاه و مسجد جامع کرمان نام برد. این بازار در سال ۷۵۰ هجری قمری توسط امیر مبارزالدین محمد مظفر بنا شده است و در آن از آب انبار تا مدرسه و تکیه وجود دارد. متاسفانه تمامی بناهای این مجموعه به غیر از مسجد جامع مظفری و تکیه (صفه عزاخانه) به مرور زمان از بین رفته یا در تغییرات اخیر کرمان در سال های گذشته توسط شهرداری کرمان تخریب شده اند.

بازار مسگری

بازار مسگری یکی از بازارهای قدیمی و معروف کرمان است که در آن انواع ظروف و اشیای مسی ساخته و به فروش می رسد. این بازار به دلیل وجود کارگاه های مسگری سنتی فضایی خاص و دیدنی دارد. هنگام ورود به این بازار اولین چیزی که توجه شما را جلب می کند جلوه آهنین بازار همراه با یک صدای خاص است. ظروف زیبای مسی که هرکدام طرح و نقش خاص خود را دارند منظره ای سنتی به این بازار داده اند. در این بازار می توانید ظروف مسی ساده ظروف قلم زنی و بسیاری اشکال و اجسام دیگر را به عنوان سوغات کرمان خریداری کنید.

بازار زرگری یا قیصریه

بازار زرگری یا قیصریه یکی از بازارهای قدیمی و معروف کرمان است که در آن انواع طلا و جواهرات ساخته و به فروش می رسد. این بازار به دلیل وجود کارگاه های زرگری سنتی فضایی خاص و دیدنی دارد. بازار قیصریه به «بازار ابراهیم خان» نیز شهرت دارد. ابراهیم خان از حکام شهرکرمان در دوره فتحعلی شاه بوده که در زمان زمامداری خود بناها و آثار زیبایی به سبک معماری اسلامی ساخت. این بازار یکی از مراکز خریدوفروش طلا در ایران است که همیشه جمعیت بالایی از خریداران فروشندگان و گردشگران در آن رفت وآمد می کنند. در این بازار سنتی ۴۷ مغازه زرگری و طلافروشی فعالیت می کنند و حتی اگر قصد خرید ندارید بازدید از این بخش از بازار خالی از لطف نخواهد بود.

بازار اختیاری

بازار اختیاری چهارمین قسمت بازار کرمان است که از انتهای بازار جنوبی گنجعلی خان شروع می شود و تا اول بازار وکیل کرمان امتداد می یابد. این بازار کم عرض را می توان قدیمی ترین بخش بازار دانست که به دلیل قرارگیری بین بازار گنجعلی خان و وکیل اهمیت دارد؛ به طوری که از غرب به بازار گنجعلی خان و از شرق به بازار وکیل محدود می شود. از عناصر موجود در این بخش از بازار می توان مسجد چهل ستون کاروانسرای گلشن سه بازارچه سرداری و در انتهای آن حمام یا چای خانه سنتی وکیل را نام برد.

راهنمای بازدید از بازار بزرگ کرمان

برای بازدید از بازار بزرگ کرمان بهتر است از قبل برنامه ریزی کنید و با توجه به علاقه خود بخش های مختلف بازار را انتخاب کنید. اگر به تاریخ و معماری علاقه مندید می توانید از مجموعه های گنجعلی خان وکیل و ابراهیم خان بازدید کنید. اگر به خرید سوغات و صنایع دستی علاقه مندید می توانید از بازارهای مسگری زرگری فرش و پارچه دیدن کنید. برای گشت وگذار در بازار بهتر است از کفش های راحت استفاده کنید و در صورت نیاز از راهنمایان محلی کمک بگیرید. همچنین می توانید از امکانات رفاهی موجود در بازار مانند رستوران ها کافه ها و سرویس های بهداشتی استفاده کنید.

آدرس و مسیر دسترسی

بازار بزرگ کرمان در مرکز شهر کرمان و در نزدیکی میدان ارگ واقع شده است. برای دسترسی به بازار می توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. همچنین می توانید با خودرو شخصی به بازار بروید و از پارکینگ های عمومی موجود در اطراف بازار استفاده کنید. آدرس دقیق بازار: استان کرمان شهر کرمان میدان ارگ بازار کرمان. نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به بازار ایستگاه سه راه شمال جنوبی در خیابان شریعتی است. همچنین می توانید از تاکسی های مقصد میدان ارگ (توحید) استفاده کنید.

جاذبه های گردشگری کرمان در حوالی بازار بزرگ

در اطراف بازار بزرگ کرمان جاذبه های گردشگری دیگری نیز وجود دارند که می توانید از آن ها بازدید کنید. از جمله این جاذبه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مجموعه گنجعلی خان: این مجموعه تاریخی شامل میدان مدرسه مسجد حمام کاروانسرا و ضرابخانه است و به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری کرمان شناخته می شود.
• حمام گنجعلی خان: این حمام تاریخی با معماری زیبا و تزیینات کاشی کاری و گچ بری یکی از شاهکارهای معماری دوران صفویه است.
• مسجد جامع کرمان: این مسجد تاریخی با قدمتی چند صد ساله یکی از مهم ترین مساجد تاریخی ایران است.
• باغ شاهزاده ماهان: این باغ زیبا با طراحی منحصربه فرد و آب نماهای دیدنی یکی از زیباترین باغ های ایرانی است.
• آرامگاه شاه نعمت الله ولی: این آرامگاه تاریخی با معماری زیبا و تزیینات کاشی کاری و گچ بری یکی از مهم ترین زیارتگاه های کرمان است.

بازار کرمان کجاست؟

بازار بزرگ کرمان در مرکز شهر و در نزدیکی میدان ارگ واقع شده است.

مهم ترین ویژگی بازار کرمان چیست؟

بازار کرمان به عنوان طولانی ترین راسته بازار ایران شناخته می شود.

ساعت کار بازار کرمان چه زمانی است؟

مجموعه تاریخی بازار بزرگ کرمان هرروز هفته به جز جمعه ها و روزهای تعطیل از ساعت ۹ تا ۲۱:۳۰ باز است.

بازار کرمان از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

بازار بزرگ کرمان از راسته ها و مجموعه های مختلفی مانند گنجعلی خان وکیل و ابراهیم خان تشکیل شده است.

چه جاذبه های گردشگری در نزدیکی بازار بزرگ کرمان وجود دارد؟

مجموعه گنجعلی خان حمام گنجعلی خان مسجد جامع کرمان و باغ شاهزاده ماهان از جمله جاذبه های نزدیک به بازار هستند.