اسهال و استفراغ زمستانی: علائم، پیشگیری و راهکارهای کنترل مؤثر

با آغاز فصل سرما، ویروس هایی که دستگاه گوارش را هدف می گیرند، از جمله نوروویروس، فعال تر می شوند و افراد را در معرض بیماری هایی که به طور غیررسمی «اسهال و استفراغ زمستانی» نامیده می شوند، قرار می دهند. این ویروس بسیار مسری است و حتی تماس کوتاه با فرد آلوده یا سطوح و مواد غذایی آلوده می تواند موجب ابتلا شود. در ادامه، به بررسی ویروس، علائم، روش های پیشگیری و اقدامات درمانی مرتبط با این بیماری می پردازیم.

چرا موارد نوروویروس در فصل زمستان افزایش می یابد؟

افزایش ابتلا به نوروویروس در ماه های سرد، ترکیبی از عوامل محیطی و رفتاری است. مردم زمان بیشتری را در محیط های بسته می گذرانند و تماس نزدیک با دیگران، به ویژه در مدارس، محل کار و وسایل حمل ونقل عمومی، شرایط انتقال ویروس را فراهم می کند. همچنین اشتراک غذا، ظروف و وسایل شخصی در این محیط ها، خطر سرایت را چند برابر می کند.

هوای سرد و خشک علاوه بر محدود کردن فعالیت های بیرونی، می تواند باعث کاهش سطح ویتامین D و تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. در این شرایط، بدن به سختی می تواند با ویروس ها مقابله کند و نوروویروس دوام بیشتری در دماهای پایین و محیط های خشک پیدا می کند. به همین دلیل، فصل زمستان، اوج شیوع این ویروس در بسیاری از کشورها است.

نوروویروس چیست و چگونه منتقل می شود؟

به نقل از پزشکی نیوز، نوروویروس نوعی ویروس روده ای است که باعث التهاب معده و روده می شود و اغلب به آن «ویروس معده» گفته می شود. برخلاف ویروس آنفلوآنزا که سیستم تنفسی را درگیر می کند، نوروویروس مستقیماً بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد و باعث اسهال، استفراغ، تهوع و دل درد می شود.

ویروس حتی در مقادیر بسیار کم نیز قادر به آلوده کردن افراد است و تماس با غذا، آب یا سطوح آلوده می تواند انتقال را تسهیل کند. این ویروس می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود و حتی افرادی که علائم بیماری ندارند نیز می توانند ناقل ویروس باشند.

علائم شایع نوروویروس

علائم این بیماری معمولاً بین ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از مواجهه با ویروس ظاهر می شوند و شامل موارد زیر است:

• استفراغ شدید و ناگهانی
• اسهال مکرر
• دل درد و گرفتگی شکم
• تهوع و بی اشتهایی

برخی بیماران ممکن است تب خفیف، سردرد، خستگی و دردهای عضلانی را تجربه کنند

در اغلب موارد، علائم طی یک تا سه روز بهبود می یابند، اما در کودکان، سالمندان و افراد با بیماری های زمینه ای، خطر کم آبی بدن و عوارض جدی وجود دارد که نیازمند مراقبت پزشکی فوری است.

راه های پیشگیری از ابتلا

پیشگیری از ابتلا به نوروویروس نیازمند رعایت چندین اقدام ساده اما حیاتی است که می تواند از انتقال سریع ویروس جلوگیری کند. حتی رعایت جزئی ترین نکات بهداشتی مانند شست وشوی صحیح دست ها یا تمیز نگه داشتن سطوح، می تواند به شکل قابل توجهی خطر ابتلا را کاهش دهد. توجه به این نکات به ویژه در محیط های شلوغ و فضاهای بسته اهمیت بیشتری پیدا می کند، زیرا ویروس در این شرایط راحت تر منتقل می شود و می تواند باعث طغیان های محلی شود.

• شست وشوی مکرر دست ها: شستن دست ها با آب گرم و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه، موثرترین روش پیشگیری است. محلول های ضدعفونی کننده الکلی در برابر نوروویروس چندان مؤثر نیستند.
• ضدعفونی کردن سطوح پرکاربرد: میز، دستگیره ها، تلفن و سایر سطوحی که چندین نفر با آن تماس دارند باید با محلول های ضدعفونی کننده مناسب پاک شوند.
• عدم اشتراک وسایل و غذا: از به اشتراک گذاشتن لیوان، قاشق، بشقاب و ظروف غذا خودداری کنید.
• شستن لباس ها و ملحفه ها با آب داغ: لباس ها و ملحفه های فرد بیمار باید با آب داغ و مواد شوینده شسته شوند تا ویروس از بین برود.
• تهویه محیط های بسته: گردش هوای مناسب در خانه و محل کار می تواند احتمال انتقال ویروس را کاهش دهد.
• تقویت سیستم ایمنی بدن: تغذیه سالم، مصرف میوه و سبزیجات تازه، ویتامین ها و آب کافی، و ورزش منظم به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.

اقدامات لازم در صورت ابتلا

زمانی که فرد به نوروویروس مبتلا می شود، رعایت مراقبت های ویژه می تواند از تشدید بیماری و انتشار ویروس به دیگران جلوگیری کند. حفظ هیدراتاسیون، استراحت کافی و تغذیه سبک از جمله مهم ترین اقدامات اولیه هستند. علاوه بر این، رعایت بهداشت فردی و جداسازی موقت از سایر اعضای خانواده یا همکاران، به کاهش انتقال ویروس کمک می کند و روند بهبود را سرعت می بخشد.

• استراحت کامل: بدن برای مقابله با ویروس به انرژی نیاز دارد، بنابراین استراحت کافی ضروری است.
• جبران آب و املاح از دست رفته: مصرف مایعات حاوی الکترولیت، سوپ و نوشیدنی های مخصوص کم آبی توصیه می شود.
• مراجعه به پزشک: در صورت شدت علائم، مشاهده خون در مدفوع، تب بالا یا علائم کم آبی شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

جمع بندی

ویروس نوروویروس یا بیماری استفراغ زمستانی، به دلیل قابلیت سرایت بالا، مخصوصاً در فصل سرد و محیط های بسته، خطر قابل توجهی برای سلامت افراد ایجاد می کند. رعایت بهداشت شخصی، ضدعفونی کردن سطوح، پرهیز از اشتراک غذا و وسایل، و تقویت سیستم ایمنی، بهترین راه برای محافظت از خود و خانواده در برابر این بیماری است. اطلاع رسانی به موقع و آگاهی از علائم بیماری، نقش مهمی در پیشگیری از شیوع گسترده و کاهش عوارض آن دارد.