در دل خراسان شمالی گنجینه ای پنهان آرمیده است؛ روستای چهار برج. نامی که شاید برای بسیاری ناآشنا باشد اما داستانی پر رمز و راز را در دل خود جای داده است. این روستا با قدمتی ۳۰۰ ساله به دلیل شیوع بالای نابینایی مادرزادی در میان ساکنانش به «روستای نابینایان ایران» شهرت یافته است. اما چهار برج تنها یک روستای با ساکنان نابینا نیست. این سرزمین با طبیعت بکر آداب و رسوم غنی و مردمانی سخت کوش میراثی ارزشمند را حفظ کرده است. در این محتوا سفری خواهیم داشت به روستای چهار برج تا راز و رمزهای این سرزمین شگفت انگیز را کشف کنیم. از موقعیت جغرافیایی و جاذبه های طبیعی آن گرفته تا داستان غم انگیز نابینایی و تلاش برای غلبه بر آن همه و همه را در این محتوا بررسی خواهیم کرد. همچنین نگاهی خواهیم داشت به فرهنگ و آداب و رسوم مردم چهار برج محصولات کشاورزی و صنایع دستی آن ها وضعیت آموزش و پرورش و تلاش هایی که برای پیشگیری از نابینایی انجام شده است. در نهایت به بررسی نقش این روستا در گردشگری سلامت و چشم انداز آینده آن خواهیم پرداخت.
روستای چهار برج یا روستای نابینایان
روستای چهار برج واقع در ۳۵ کیلومتری غرب اسفراین در استان خراسان شمالی به دلیل آمار بالای نابینایی در میان ساکنانش شهرت یافته است. این روستا که به «روستای نابینایان ایران» نیز معروف است جمعیتی حدود دو هزار نفر را در خود جای داده و از توابع شهرستان اسفراین محسوب می شود. قدمت این روستا به حدود ۳۰۰ سال قبل بازمی گردد و نام آن برگرفته از چهار برج دیدبانی است که در گذشته برای حفاظت از روستا ساخته شده بودند. با وجود این پیشینه تاریخی آنچه چهار برج را از سایر روستاهای ایران متمایز می کند داستان غم انگیز نابینایی است که سال ها گریبان گیر ساکنانش بوده است. در گذشته آمار نابینایان در این روستا بسیار بالا بود اما با تلاش های صورت گرفته در سال های اخیر این آمار به طور چشمگیری کاهش یافته است. با این حال چهار برج همچنان به عنوان نمادی از امید تلاش و غلبه بر مشکلات شناخته می شود.
موقعیت طبیعی و چشم انداز های آن
روستای چهار برج در منطقه ای کوهستانی و خوش آب و هوا واقع شده است. این موقعیت جغرافیایی باعث شده تا روستا از طبیعتی بکر و چشم اندازهای زیبایی برخوردار باشد. وجود کوه های سر به فلک کشیده دره های عمیق چشمه های جوشان و پوشش گیاهی متنوع چهار برج را به مکانی جذاب برای گردشگران و طبیعت دوستان تبدیل کرده است. آب و هوای معتدل کوهستانی روستا در فصل بهار و تابستان بسیار مطبوع و دلپذیر است و در فصل پاییز رنگ های پاییزی درختان زیبایی خاصی به روستا می بخشد. در فصل زمستان نیز بارش برف چهره ای سفیدپوش به چهار برج می بخشد و فرصت مناسبی را برای ورزش های زمستانی فراهم می کند.
منابع آبی و چشمه های طبیعی
روستای چهار برج از نظر منابع آبی غنی است. وجود چشمه های طبیعی متعدد در این روستا باعث شده تا کشاورزی و دامداری در آن رونق داشته باشد. آب این چشمه ها علاوه بر تامین آب مورد نیاز برای کشاورزی برای آشامیدن نیز مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این چشمه ها دارای خواص درمانی هستند و به همین دلیل گردشگران زیادی را به خود جذب می کنند. از جمله مهم ترین چشمه های طبیعی چهار برج می توان به چشمه آبگرم اشاره کرد که به دلیل داشتن مواد معدنی خاص برای درمان برخی از بیماری های پوستی و مفصلی مفید است. همچنین چشمه های دیگری نیز در اطراف روستا وجود دارند که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود هستند.
چشم انداز های کوهستانی و فرصت های ماجراجویی
چهار برج با قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی فرصت های زیادی را برای ماجراجویی و تفریح در دل طبیعت فراهم کرده است. کوه های اطراف روستا مکان مناسبی برای کوهنوردی پیاده روی و صخره نوردی هستند. دره های عمیق و پرپیچ و خم امکان انجام ورزش های هیجان انگیزی مانند دره نوردی را فراهم می کنند. همچنین وجود جنگل ها و مراتع سرسبز فرصت مناسبی را برای کمپینگ و پیک نیک در طبیعت ایجاد کرده است. علاوه بر این در فصل زمستان کوه های اطراف چهار برج به مکانی مناسب برای اسکی و سایر ورزش های زمستانی تبدیل می شوند. بنابراین اگر به دنبال تجربه ای متفاوت و هیجان انگیز در دل طبیعت هستید چهار برج می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
شیوع بالای نابینایی مادرزادی
متاسفانه روستای چهار برج در گذشته به دلیل شیوع بالای نابینایی مادرزادی در میان ساکنانش شهرت تلخی پیدا کرده بود. این مشکل ریشه در ازدواج های فامیلی و یک ژن نهفته داشت که در طول نسل ها منتقل می شد. در سال های گذشته آمار نابینایان در این روستا بسیار بالا بود و این موضوع مشکلات زیادی را برای ساکنان چهار برج ایجاد کرده بود. از جمله این مشکلات می توان به محدودیت های شغلی مشکلات تحصیلی و اجتماعی و همچنین تبعیض هایی که نسبت به اهالی روستا وجود داشت اشاره کرد. با این حال مردم چهار برج با وجود این مشکلات هرگز امید خود را از دست ندادند و با تلاش و پشتکار سعی در غلبه بر این مشکل داشتند.
پشت پرده خاموش روستای چهار برج
داستان روستای چهار برج تنها به آمار و ارقام مربوط به نابینایی محدود نمی شود. پشت این آمار زندگی ها امیدها آرزوها و تلاش های مردمانی قرار دارد که با وجود مشکلات فراوان هرگز تسلیم نشده اند. سال ها ساکنان چهار برج با این مشکل دست و پنجه نرم کرده اند و با چالش های زیادی روبرو بوده اند. اما آن ها با همدلی و همبستگی سعی در حل مشکلات خود داشته اند. در سال های اخیر با تلاش های صورت گرفته در زمینه پیشگیری از نابینایی وضعیت روستا بهبود یافته است. اما هنوز هم مشکلات زیادی وجود دارد که نیازمند توجه و حمایت مسئولان و خیرین است. از جمله این مشکلات می توان به کمبود امکانات آموزشی و بهداشتی نبود فرصت های شغلی مناسب و مشکلات معیشتی اشاره کرد.
آداب و رسوم و فرهنگ محلی
روستای چهار برج علاوه بر طبیعت زیبا و داستان غم انگیز نابینایی دارای آداب و رسوم و فرهنگ محلی غنی نیز می باشد. مردم این روستا به زبان کرمانجی صحبت می کنند و دارای موسیقی رقص و لباس های محلی خاص خود هستند. از جمله مهم ترین آداب و رسوم چهار برج می توان به مراسم عروسی مراسم عزاداری و جشن های مذهبی اشاره کرد. در این مراسم ها مردم روستا با شور و اشتیاق فراوان شرکت می کنند و به حفظ و پاسداشت فرهنگ خود می پردازند. همچنین مردم چهار برج به مهمان نوازی و سخاوت مشهور هستند و با رویی گشاده از مهمانان خود استقبال می کنند. بازدید از این روستا فرصت مناسبی را برای آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم کرمانج فراهم می کند.
باغ ها و محصولات کشاورزی
کشاورزی یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در روستای چهار برج است. وجود چشمه های طبیعی و زمین های حاصلخیز باعث شده تا کشاورزی در این روستا رونق داشته باشد. مردم چهار برج به کشت انواع محصولات کشاورزی مانند گندم جو نخود عدس سیب زمینی پیاز و انواع میوه ها مشغول هستند. باغ های میوه در این روستا بسیار زیبا و سرسبز هستند و در فصل بهار با شکوفه های رنگارنگ منظره ای چشم نواز را ایجاد می کنند. محصولات کشاورزی چهار برج علاوه بر تامین نیازهای داخلی روستا به سایر مناطق نیز صادر می شوند. کیفیت بالای محصولات کشاورزی این روستا باعث شده تا شهرت خوبی در منطقه داشته باشد.
صنایع دستی و محصولات محلی
علاوه بر کشاورزی صنایع دستی نیز یکی دیگر از منابع درآمد در روستای چهار برج است. زنان این روستا با استفاده از مواد اولیه طبیعی به تولید انواع صنایع دستی مانند قالی قالیچه گلیم جاجیم گیوه بافی و حصیربافی مشغول هستند. این صنایع دستی علاوه بر اینکه به عنوان سوغات به فروش می رسند در زندگی روزمره مردم روستا نیز کاربرد دارند. طرح ها و نقش های به کار رفته در صنایع دستی چهار برج برگرفته از طبیعت و فرهنگ محلی است و هر کدام داستانی را روایت می کنند. حمایت از صنایع دستی این روستا می تواند به رونق اقتصادی و حفظ فرهنگ و هنر محلی کمک کند.
وضعیت آموزش و پرورش
در سال های اخیر توجه ویژه ای به وضعیت آموزش و پرورش در روستای چهار برج شده است. با ساخت مدارس جدید و تجهیز آن ها به امکانات مدرن شرایط تحصیل برای دانش آموزان روستا بهبود یافته است. معلمان دلسوز و فداکار با تمام توان خود در تلاش هستند تا دانش آموزان را به بهترین نحو آموزش دهند. با این حال هنوز هم مشکلاتی در زمینه آموزش و پرورش در این روستا وجود دارد. از جمله این مشکلات می توان به کمبود فضای آموزشی کمبود امکانات کمک آموزشی و مشکلات رفت و آمد دانش آموزان به مدارس اشاره کرد. رفع این مشکلات نیازمند توجه و حمایت مسئولان و خیرین است.
تلاش برای پیشگیری از نابینایی اهالی
با کشف ژن عامل نابینایی در روستای چهار برج تلاش های گسترده ای برای پیشگیری از این بیماری آغاز شده است. با انجام آزمایش های ژنتیکی قبل از ازدواج و قبل از تولد امکان شناسایی زوج های ناقل ژن نابینایی فراهم شده است. به این زوج ها مشاوره های لازم ارائه می شود تا با آگاهی کامل تصمیم گیری کنند. در صورت تشخیص نابینایی جنین به زوج ها اجازه سقط جنین داده می شود. این اقدامات باعث شده تا آمار تولد نوزادان نابینا در روستای چهار برج به طور چشمگیری کاهش یابد. با این حال هنوز هم لازم است تا تلاش ها در این زمینه ادامه یابد تا به طور کامل از تولد نوزادان نابینا در این روستا جلوگیری شود.
نقش روستا در گردشگری سلامت
روستای چهار برج با توجه به طبیعت زیبا آب و هوای مطبوع و وجود چشمه های آبگرم پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری سلامت دارد. گردشگرانی که به دنبال آرامش تمدد اعصاب و درمان برخی از بیماری ها هستند می توانند به این روستا سفر کنند و از امکانات موجود بهره مند شوند. چشمه آبگرم چهار برج به دلیل داشتن مواد معدنی خاص برای درمان برخی از بیماری های پوستی و مفصلی مفید است. همچنین طبیعت بکر و آرامش بخش روستا می تواند به کاهش استرس و بهبود سلامت روان کمک کند. توسعه گردشگری سلامت در چهار برج می تواند به رونق اقتصادی روستا و ایجاد فرصت های شغلی جدید کمک کند.
توسعه امکانات گردشگری و اقامتگاه های روستایی
برای جذب گردشگران بیشتر به روستای چهار برج لازم است تا امکانات گردشگری و اقامتگاه های روستایی در این منطقه توسعه یابد. ساخت هتل ها مهمان پذیرها اقامتگاه های بوم گردی و رستوران های محلی می تواند به افزایش ظرفیت پذیرش گردشگران کمک کند. همچنین ایجاد زیرساخت های لازم مانند جاده های مناسب سیستم های آب و برق و اینترنت می تواند به بهبود کیفیت خدمات گردشگری در روستا کمک کند. علاوه بر این آموزش و توانمندسازی مردم محلی در زمینه گردشگری می تواند به ارائه خدمات بهتر و ایجاد تجربه ای خوشایند برای گردشگران کمک کند.
چهار برج را در چهار فصل سال ببینید
روستای چهار برج در هر فصل از سال زیبایی های خاص خود را دارد. در فصل بهار طبیعت روستا سرسبز و پر از گل های رنگارنگ می شود. در فصل تابستان آب و هوای معتدل و مطبوع فرصت مناسبی را برای گردش و تفریح در طبیعت فراهم می کند. در فصل پاییز رنگ های پاییزی درختان زیبایی خاصی به روستا می بخشد. و در فصل زمستان بارش برف چهره ای سفیدپوش به چهار برج می بخشد و فرصت مناسبی را برای ورزش های زمستانی فراهم می کند. بنابراین در هر فصلی از سال که به چهار برج سفر کنید می توانید از زیبایی های طبیعی و جاذبه های گردشگری آن لذت ببرید.
شایعات
متاسفانه در گذشته شایعات زیادی در مورد روستای چهار برج و نابینایی ساکنانش وجود داشت. برخی از این شایعات ریشه در ناآگاهی و ترس از بیماری های ژنتیکی داشتند. به عنوان مثال برخی از مردم بر این باور بودند که آب و خاک روستا آلوده است و به همین دلیل باعث نابینایی می شود. برخی دیگر نیز بر این باور بودند که نابینایی نوعی نفرین است که بر روستا نازل شده است. این شایعات باعث شده بود تا مردم از ازدواج با اهالی چهار برج خودداری کنند و محصولات کشاورزی آن ها را خریداری نکنند. خوشبختانه با افزایش آگاهی عمومی و تلاش های صورت گرفته در زمینه اطلاع رسانی این شایعات تا حد زیادی از بین رفته اند.
چشم انداز آینده
با تلاش های صورت گرفته در سال های اخیر چشم انداز آینده روستای چهار برج روشن به نظر می رسد. با کاهش آمار نابینایی بهبود وضعیت آموزش و پرورش توسعه گردشگری و حمایت از صنایع دستی امید به آینده در دل مردم این روستا زنده شده است. انتظار می رود که در سال های آینده چهار برج به یکی از روستاهای پیشرفته و آباد استان خراسان شمالی تبدیل شود. روستایی که علاوه بر حفظ فرهنگ و آداب و رسوم خود از امکانات مدرن و رفاهی نیز برخوردار باشد. روستایی که به عنوان نمادی از امید تلاش و غلبه بر مشکلات در سراسر ایران شناخته شود.
روستای نابینایان ایران کجاست؟
روستای چهار برج معروف به روستای نابینایان ایران در استان خراسان شمالی ۳۵ کیلومتری غرب شهرستان اسفراین واقع شده است.
اسرار روستای نابینایان «چهاربرج» چه بود؟
راز اصلی روستای چهار برج شیوع بالای نابینایی مادرزادی به دلیل ازدواج های فامیلی و وجود یک ژن نهفته در میان اهالی آن بود.
علت شیوع بالای نابینایی در روستای چهار برج چیست؟
علت اصلی شیوع نابینایی در چهار برج ازدواج های فامیلی و وجود یک ژن مغلوب بود که باعث بروز بیماری در نسل های متوالی می شد.
جمعیت روستای چهار برج چقدر است؟
جمعیت روستای چهار برج حدود دو هزار نفر است و از توابع شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی محسوب می شود.
آیا امکان بازدید گردشگران از روستای چهار برج وجود دارد؟
بله بازدید از روستای چهار برج برای گردشگران امکان پذیر است و با توسعه امکانات گردشگری این روستا به مقصدی جذاب برای گردشگری سلامت تبدیل شده است.