از بین بردن لكه سياه سيب و گلابی به کمک قارچ کش تیوفانات

علائم بیماری لکه سیاه سیب

علاوه بر خسارت مستقیم به میوه، موجب ریزش زودهنگام برگ های آلوده،کاهش محصول و تقلیل جوانه ها در سال بعد می شود. بیماری لکه سیاه سیب به برگ، دمبرگ، کاسبرگ، میوه، دم میوه و گاهی شاخه و فلس جوانه حمله می کند. بارزترین نشانه های بیماری روی برگ و میوه مشاهده می شوند. تیوفانات متیل آفت کش مناسب و عالی.

همزمان با بازشدن جوانه ها و ظهور برکهای جوان،رویه زیرین برگها در معرض آلودگی قرار می گیرد و اغلب اولین لکه های بیماری در آنجا به وجود می آیند. با بازتر شدن برگها هر دو سطح آنها در معرض آلودگی قرار گرفته،لکه های بیماری در هر دو رويه آنها ظاهر می شوند. لکه های اولیه بیماری، حالت مخملی، رنگ سبز زیتونی تا قهوه ای و حاشیه نامشخص دارند. به تدریج حاشیه لکه ها واضح شده، ممکن است چند لکه به هم بچسبند و به رنگ تیره در آیند. هر چه سن برگها بیشتر شود،بافتهای محل لکه ها نیز ضخیم تر می شوند و پهنک برگها بدشکلی پیدا می کنند.برای مقابله با آفات و حشرات باید از قارچ کش قوی استفاده کرد.

آلودگی میوه ها

گاهی لکه ها تا آخر فصل رویش، روی برگ باقی می مانند. گاهی سلولهای بشره، بافت پارانشیم نزدبانی و مزوفیل زیر محل لکه ها، قهوه ای و منهدم می شود. در این حالت لکه های بیماری از سطح بالا تا پایین تداوم پیدا کرده،در دو سطح برگ نمایان می شوند. روی هر برگ از یک تا چندصد لكه بیماری ممکن است بروز کند. لکه های بیماری روی میوه های جوان شبیه لکه های روی برگ هستند، ولی وقتی میوه های آلوده و لکه دار بزرگ می شوند،

لکه ها به تدریج به رنگ قهوه ای در آمده، بافت میوه در محل این لکه ها چوب پنبه ای می شود. آلودگی های زود هنگام میوه های جوان موجب انهدام و مرگ بافتهای مریستمی اطراف لکه ها در سطح میوه و توقف رشد این قسمتها می شود و به دلیل رشد بافت قسمتهای سالم، میوه ها ناهمگن و در این قسمتها ترک خورده و شکاف برداشته، بدشکل می شوند.

وقوع آلودگی های اواخر فصل تابستان و اوایل پاییز،معمولا در باغ نمایان نمی شود و بلکه آنها به شکل نقطه ها یا لکه های کوچک در سردخانه آشکار می گردند. همچنین قارچ کش تیوفانات یک آفت کش خوب است. در سرشاخه های یک ساله ارقام حساس سیب آلوده، ابتدا جوشهایی به قطر ۳ تا ۴ میلی متر ظاهر می شوند. کوتیکول سطح این جوشها بعدا می ترکد و جوشها به شکل لکه های تیره رنگ در می آیند.این لکه ها روی شاخه های ۲ تا ۳ ساله به هم چسبیده، وضعیت پوستهای گرفته، شانکر مانند می شوند که در پاییز به وضوح قابل دیدن هستند.

عامل بیماری

قارچ عامل بیماری Venturia inaequalis است و شکل غیر جنسی آن Spilocaea pomi نام دارد. این قارچ از رده Loculoascomycetes، راسته ی Pleosporales و تیره ی Venturiaceae می باشد. اسکوکارپهای قارچ در استرومای تشکیل شده در برگها یا میوه های  ریخته شده کف باغ، در سطح مقابل رویه مستقر در زمین، به طور منفرد تشکیل می شدند

و به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه، و کروی شکل به قطر ۹۰ تا ۱۵۰ میکرومتر هستند. داخل پریتس های دروغی، بافتی شبه پارانشیمی و پارافین های دروغی وجود دارد. در در پرينس دروغی، ۵۰ تا ۱۰۰ آسک استوانه ای با پایه کوتاه به وجود می آید که هر یک از آنها دارای ۱ آسكوسپور است. دیواره آسکها نازک و دوغشایی است.

آسكوسپورها به رنگ سبز متمایل به زرد تا قهوه ای و دو سلولی هستند و سلول بالایی کوتاه تر و پهن تر از سلول پایین است. اطلاق inaequalis به این قارچ به دلیل همین نامساوی بودن دو سلول آسكوسپورهاست. کنیدی های قارچ عامل این بیماری به رنگ زیتونی متمایل به زرد، یک یا دو سلولی، منفرد، انتهایی و تخم مرغی تا سرنیزه ای و بعضا با شکل نامنظم هستند.

کنیدی ها به توالی روی کنیدیوفور تشکیل می شوند و اثر افتادن هر کنیدی روی کنیدیو فور به صورت حلقه ای باقی می ماند. کنیدیوفورها (آنه لوفورها) از میسلیوم های قهوه ای بندبند به وجود می آیند. کنیدیوفورها، افراشته، بدون بند یا دارای یک بند و به رنگ قهوه ای هستند. کنیدی های قارچ عامل بیماری، در بهار و تابستان در لکه های روی برگها و میوه ها، مکرر تشکیل می شوند. قارچ عامل بیماری لکه سیاه سیب، هتروتالیک دو قطبی است و سویه های با تیپهای جنسی مخالف، می توانند تولید گامتانژها، یعنی آنتریدی و آاگونی کنند که بعدا آسکها را به وجود می آورند

روش های مبارزه با لکه سیاه سیب

انتخاب ارقام متحمل یا مقاوم:

تقریبا تمام ارقام سیبهای محلی و معروف که در ایران از آنها استفاده میشود به بیماری لکه سیاه سیب حساس هستند. سیب های قندک، گلاب، شمیرانی، مورویی، شفیع آبادی و شیخ احمد بسیار حساس و زرد و قرمز لبنانی کمتر حساس هستند. از بین ارقام خارجی، چند رقم سیب بسیار مقاوم به لکه سیاه وجود دارد، ولی تقریبا همه ارقام مشهور خارجی که معمولا به طور تجاری و در سطح وسیع، در کشورهای خارج، از آنها استفاده می شود در گستره متفاوت، به بیماری حساس هستند. برای احداث باغهای جدید باید سعی شود حتی الامکان و با توجه به جميع جهات از ارقام مقاوم یا متحمل استفاده شود.

اقدامهای بهداشتی:

در باغهای کوچک، جمع آوری و انهدام برگهای ریخته بر کف باغهای سیبی که سابقه آلودگی به بیماری لکه سیاه دارند میسر و در کاهش مایه اولیه مؤثرند. در باغهای وسیع سیب، پاشیدن کودهای نیتروژن دار مانند اوره، در پاییز روی برگهای آلوده کف باغ، باعث تسريع فساد برگها و درنتیجه، کاهش مایه زمستان گذران قارچ عامل بیماری می شود.

اقدامهای زراعی:

برخی عملیات زراعی به کاهش شدت بیماری لکه سیاه سیب کمک می کند، احداث باغهای سیب در شیبهای ملایم جنوبی و رعایت فاصله کافی بین درختها موجب می شوند که تابش آفتاب به درختها و جریان هوا بین تاج آنها بیشتر شود و در نتیجه شاخسارهها بعد از هر بارندگی زودتر خشک شوند. همچنین هرس مرتب درختها به گونه ای که قسمتهای داخلی تاج درخت به قدر کافی خالی شوند، مفید است.

سمپاشی درختان با قارچکشها:

کاپتان، زیرام، مانکوزب، مانب، دودین، بنومیل، بيترتانول (بایکور)، نواریمول (تریمیدال) و استروبی (کرزوکسیم- متیل)، لکه سیاه را به خوبی کنترل می کنند. بهتر است از قارچکشهای گروه دی تیوکارباماتها، دودین و بنومیل کمتر استفاده می شود مبارزه شیمیایی با لکه سیاه سیب بر این اساس است که درختان از زمان شکفتن جوانه هایشان تا تخلیه کامل اسکوسپورهای پریتس های دروغی قارچ بعد از بارش باران، با قارچ کشهای مؤثر به خوبی سمپاشی شوند.

چنانچه این سمپاشيها دقیق انجام و از عفونتهای آسكوسپوری جلوگیری شود، به احتمال زیاد، دیگر آلودگیهای ثانوی که از کنیدی ها منشاء می گیرند، روی نمی دهند. اگر عفونتهای آسكوسپوری اتفاق بیفتند، سمپاشی درختها تا آخر دوره رویش (در صورت فراهم بودن شرایط لازم برای وقوع عفونت) باید انجام شود.

تاریخچه بیماری لکه سیاه سیب

در سال 1819 در سوئد برای اولین بار، قارچ عامل بیماری‌زای لکه سیاه سیب گزارش شد. این بیماری می‌تواند میزان و کیفیت جوانه‌ها و محصولات را در سال‌های آتی تحت تاثیر قرار دهد. قارچ عامل بیماری Venturia inaequalis  است و شکل غیر جنسی آن Spilocaea pomi نام دارد.

میزان و نحوه خسارت بیماری لکه سیاه سیب

گاها میزان خسارت ناشی از آلودگی لکه سیاه سیب در ارقام حساس نظیر رقم بومی شکی تا صد در صد نیز گزارش شده است. بیماری لکه سیاه سیب، میوه و دم میوه را آلوده کرده و این آلودگی موجب ریزش محصول می‌شود. همچنین اگر محصول بر روی درخت باقی بماند کیفیت و ظاهر آن به شدت کاهش می‌یابد. به طور کلی از خسارت‌های غیر مستقیم بیماری لکه سیاه سیب موارد زیر می‌باشند:

• ریزش زود هنگام برگ‌های درگیر با لکه سیاه
• کاهش توان خود ایمنی در ختان
• کاهش مقاومت درختان در برابر انواع تنش‌ها از جمله سرما، آفات و بیماری‌های دیگر

خسارت مستقیم این بیماری به محصول باغات شامل تقلیل جوانه‌ها و کاهش توان رشدی درختان می‌باشد.

خسارت لکه سیاه سیب در سردخانه به صورت زیر می‌باشد:

لازم به ذکر است که آلودگی‌هایی که در اواخر فصل تابستان و اوایل پاییز در میوه‌ها رخ می‌دهد معمولا در باغ آشکار نمی‌شوند. بلکه زمانی که میوه‌ها به سردخانه منتقل می‌شوند به شکل نواحی ریز، گرد، خشن و سیاه به وضوح قابل رویت است.

نحوه انتشار و گسترش بیماری لکه سیاه گلابی و سیب

لکه سیاه سیب در مناطقی که در ماه‌های بهار و اوایل تابستان هوا مرطوب و خنک است خسارت شدید‌‌تری را وارد می آورد. لکه سیاه سیب در نواحی خشک و نیمه خشک کمتر دیده می‌شود.

علائم بیماری لکه سیاه سیب

بیماری لکه سیاه گلابی و سیب قادر به آلودگی بخش‌های هوایی مختلف درختان سیب از جمله برگ، دمبرگ، کاسبرگ، میوه، دم میوه و گاهی شاخه و فلس جوانه می‌باشد. با وجود این که بروز علائم این آلودگی بر روی بخش چوبی شاخه‌ها در درختان سیب معمول نیست؛ ولی ظهور علائم بر روی شاخه‌های درخت گلابی شایع است.

در سیب نشانه‌های بیماری عمدتا بر روی برگ و میوه مشاهده می‌شود. همزمان با آغاز بهار و پس از بازشدن جوانه‌ها و ظهور برگ‌های جوان، سطح رویی برگ در معرض آلودگی قرار می‌گیرد.

علائم بیماری لکه سیاه سیب روی برگ

اولین لکه‌های بیماری در رویه زیرین برگ‌هایی که با باز شدن جوانه‌ها و برگ‌های جوان در معرض آلودگی قرار می‌گیرند، به وجود می‌آیند. که هر دو سطح آن‌ها با بازتر شدن برگ‌ها به طور کامل در معرض آلودگی قرار می‌گیرند و بدین شکل لکه‌های بیماری در هر دو رويه آن‌ها ظاهر می‌شوند.

با افزایش سن برگ‌ها، بافت های محل لکه‌ها نیز ضخیم‌تر می‌شوند و پهنک برگ‌ها تغییر شکل می‌دهند. لکه‌های اولیه بیماری، حالت مخملی، در ابتدا به رنگ سبز زیتونی ولی کم‌کم با فعالیت قارچ ایجاد کننده لکه سیاه، به رنگ قهوه ای تغییر رنگ می‌دهند و حاشیه نامشخص دارند.

نحوه گسترش لکه سیاه گلابی و سیب روی برگ‌ها

به تدریج حاشیه‌ی لکه‌ها واضح شده و ممکن است چند لکه به هم چسبیده و به رنگ تیره درآیند. در واقع اگر تعداد لکه‌ها زیاد باشند و یا دمبرگ آلوده شده باشد، زرد شدگی برگ‌ها و ریزش آن‌ها قابل مشاهده است.

تعداد لکه‌های موجود بر روی هر برگ متغییر است؛ ممکن است از یک تا چندین لکه باشد. به طوری که تمامی برگ را فرا بگیرد. لکه‌های بر روی برگ گاهی تا آخرفصل رویش باقی می‌مانند و اگر سلول‌های برگ در زیر محل لکه قهوه ای از بین بروند، لکه‌ها در دو سطح برگ مشخص می‌شوند.

علائم بیماری لکه سیاه گلابی و سیب روی میوه

توسعه لکه‌های سیاه بر روی میوه کندتر از لکه‌های برگی است. آلودگی عموما در نزدیکی کاسبرگ‌ها اتفاق افتاده، اما کم کم به تمامی قسمت‌های میوه انتشار پیدا می‌کنند.

خسارت به میوه‌های جوان

میوه‌های جوانی که در طی رشد مورد حمله عامل لکه سیاه قرار می‌گیرند، لکه‌هایی گرد به رنگ سبز زیتونی تشکیل می‌دهند که گاهی همراه با هاله قرمز رنگ می‌باشد. این لکه‌ها همزمان با رشد میوه تغییر شکل و رنگ می‌دهد. به طوری که این لکه‌هارنگ قهوه ای به خودشان می‌گیرند و حالت کرکی و مخملی به خود می‌گیرد.

نحوه گسترش لکه سیاه گلابی و سیب روی میوه‌ها

با بزرگ شدن میوه‌های آلوده و لکه دار به رنگ سیاه در می‌آید. همچنین در مرحله پیشرفته بیماری، بافت پوست میوه‌های جوان آلوده را به شکل چوب پنبه‌ای تغییر شکل می‌دهند. به این صورت در شرایط حاد، پوست میوه‌‌ ترک‌های کوچک سطحی تا عمیق بر می‌دارد.

خسارت آلودگی زودهنگام

آلودگی زود هنگام میوه‌های جوان به بافت آن‌ها آسیب رسانده و موجب مرگ بافت میوه در اطراف لکه در سطح میوه شده و توقف رشد این نواحی می‌شود. از آنجایی که باقی نواحی سالم میوه به طور طبیعی به رشد خود ادامه می‌دهد. در نهایت این تفاوت میوه‌هایی ناهمگن و شکاف برداشته می‌دهد و به این صورت بازار پسندی خود را از دست می‌دهد.

علائم بیماری لکه سیاه سیب بر روی سرشاخه‌ها

در سرشاخه‌های یک ساله گونه‌های حساس به لکه سیب ، آلودگی به صورت جوش‌هایی به قطر 3 تا 4 میلی متر خود را نشان می‌دهد. این جوش‌ها در طول زمان می‌ترکند و رنگ تیره به خود می‌گیرند. این جوش‌ها بر روی شاخه‌های 2 تا 3 ساله به هم پیوسته و حالت شانکر مانند به خود می‌گیرند که در پاییز به وضوح آشکار می‌شوند.

علائم بیماری لکه سیاه سیب بر روی گل

در طول زمان گلدهی، لکه سیاه سیب خود را با ظهور لکه‌های کوچکی به رنگ سبز تیره در قاعده گل و کاسبرگ‌ها خود را نشان می‌دهد. در حقیقت در این بیماری آلودگی ساقه دم گل موجب ریزش میوه‌های جوان در حال تشکیل و کاهش میزان محصول می‌گردد.