محققان:
کاشت تراشه مغزی نورالینک به فرد امکان می‌دهد که موس کامپیوتر را با ذهن خود کنترل کند، اما این پیشرفت با انتقاد‌هایی همراه شده است.
به گزارش خبرگزاری آنا به نقل از نیچر، محققان ادعا می‌کنند کاشت تراشه مغزی نورالینک برای کنترل مکان‌نمای رایانه شاهکار نیست و فناوری آن به بیست سال پیش برمی‌گردد.
ایلان ماسک، موسس شرکت نورالینک (Neuralink)، در هفته‌ای که گذشت اعلام کرد که نخستین فرد دریافت‌کننده تراشه مغزی از شرکت فناوری عصبی نورالینک توانسته است مکان‌نمای رایانه را با ذهن خود کنترل کند. اما محققان می‌گویند که این شاهکار بزرگی نیست و نگران محرمانه بودن و عملکرد دستگاه هستند.
سَمیر شِث (Sameer Sheth)، جراح مغز و اعصاب و متخصص در فناوری عصبی کاشتنی (ایمپلنت) در کالج پزشکی بیلور (Baylor) در تگزاس آمریکا، می‌گوید: «نورالینک «فقط اطلاعاتی را به اشتراک می‌گذارد که مایل است ما بدانیم. بنابراین، نگرانی‌ها اجتماعی زیادی در این خصوص وجود دارد.»
کارکرد تراشه و روش کاشت
ماسک در ۲۹ ژانویه اعلام کرد که نورالینک برای نخستین بار یک رابط مغز و رایانه (BCI) را در مغز انسان کاشته است. نورالینک، که دفتر مرکزی آن در فرمونت کالیفرنیا قرار دارد، سومین شرکتی است که آزمایش‌های بلندمدت روی انسان را آغاز کرده است.
برخی از رابط‌های کاشتنی روی سطح مغز قرار می‌گیرند و میانگین پرتاب نورون‌ها را به صورت گروهی ثبت می‌کنند، اما رابط مغزی نورالیک به همراه حداقل دو دستگاه دیگر برای ثبت فعالیت تک‌تک نورون‌ها به مغز نفوذ می‌کند. رابط مغزی نورالینک حاوی ۱۰۲۴ الکترود (بسیار بیشتر از سیستم‌های قبلی) است که بر روی رشته‌هایی انعطاف‌پذیر و نوآورانه چیده شده‌اند.
این شرکت همچنین یک ربات جراح برای کاشت تراشه خود ساخته، اما تایید نکرده است که آیا از این ربات برای اولین ایمپلنت انسانی استفاده شده است یا خیر. جزئیات در مورد نخستین فرد دریافت‌کننده این تراشه نیز بسیار کم است و بر اساس آگهی جذب داوطلب برای کاشت تراشه نورالینک فقط همین قدر می‌دانیم که افرادی که در اثر شرایط خاص از گردن به پایین فلج هستند «ممکن است واجد شرایط باشند».
فناوری نورالینک قدیمی است
ایلان ماسک در هفته‌ای که گذشت در رسانه اجتماعی اکس (توییتر سابق) اعلام کرد: «به نظر می‌رسد داوطلب بهبودی کامل پیدا کرده و هیچ عارضه بدی نداشته است و می‌تواند مکان‌نمای موس رایانه را فقط با فکر کردن به اطراف حرکت دهد.».
اما برای محققانی که روی فناوری‌های عصبی کاشتنی کار می‌کنند، این دستاورد بسیار ناچیز است. بولو اجیبوی (Bolu Ajiboye) محقق رابط‌های مغز و رایانه در دانشگاه کیس وِسترن ریزِرو (Case Western Reserve) در آمریکا می‌گوید: «کنترل مکان‌نما توسط ذهن انسان چیز جدیدی نیست و اولین انسانی که ایمپلنت رابط مغز و رایانه را با قابلیت بلندمدت دریافت کرد، در سال ۲۰۰۴ توسط مکان‌نمای رایانه را با ذهن خود کنترل کند و حتی پستانداران غیرانسان برای مدت طولانی‌تری توانستند این کار را انجام دهند.»
اجیبوی می‌افزاید: همچنین برای دستیابی به این شاهکار به داده‌های تک به تک سلول‌های عصبی نیازی نداریم. رابط مغز و رایانه که شرکتی به نام سینکرون (Synchron) در نیویورک آن را ساخته است با قرار گرفتن در داخل یک رگ خونی در مغز فعالیت گروه‌هایی از سلول‌های مغز را ثبت می‌کند و اطلاعات آن را برای کنترل مکان‌نما روی صفحه کامپیوتر به کار می‌گیرد و حتی دستگاه‌های ساده‌تری وجود دارند که با قرار گرفتن روی سر می‌توانند کنترل اولیه مکان‌نما را انجام دهند.
خلاء اطلاعات
سیستم الکترود‌های کاشتنی که با تلاش تیم‌های دانشگاهی توسعه یافته است به افراد فلج کمک می‌کند تا دست‌ها و بازو‌های رباتیک خود را حرکت دهند و با افکارشان ارتباط برقرار کنند. کنترل مکان‌نمای رایانه توسط ذهن نیز می‌تواند به افراد فلج کمک کند تا استقلال و عملکرد را خود تا حدودی به دست بیاورند. محققان منتقد می‌گویند ایلان ماسک در حال تقلید از همین فناوری است، ولی، چون اطلاعات زیادی از کار او در دسترس نیست، اطمینان از دانسته‌ها را دشوار می‌کند.
اولویت اصلی محققان ایمنی بیماران است و تأکید دارند که هم تراشه کاشتنی و هم روش جراحی باید برای بیمار ایمن باشد. با این همه، دانشمندان از پیشرفت‌های انجام‌شده هیجان‌زده هستند و امیدوارند شرکت‌های بیشتری به پیشرفت در این زمینه ادامه دهند.