طالب امروز خطرناک‌تر از طالب دیروز؛این قوم تمامیت افغان را می‌خواهد

مهسا مژدهی: افغانستان روزهای عجیب و دشواری را سپری می کند که یادآور دهه 1990 است. به زودی ایالات متحده پس از دو دهه کشور را کاملا ترک خواهد کرد و دولت کابل ضعیف تر از هر زمان دیگری است. طالبان می گویند که 80 درصد کشور را در اختیار دارند و بر روی نقشه های دائماً به روز شده ، تنها بخشهایی از مرکز کشور از جمله کابل در دست دولت است. حضور طالبان در مرز باعث نگرانی همسایگان افغانستان شده است. در حالی که این گروه تلاش کرده چهره متفاوتی از خود نشان دهد ، در حالی که افغانستان یک دولت رسمی دارد و یک گروه مبارز سایر مناطق این کشور را به تصرف خود درآورده است ، اما این مسئله نگران کننده کشورهای همسایه است.

ایالات متحده می رود ، همسایگان می مانند

در حالی که حضور ایالات متحده در منطقه و در میان کشورهای نقش آفرین در افغانستان مطلوب تلقی نمی شود ، خروج سریع و سریع آن از افغانستان در زمانی صورت می گیرد که گفتگوها با طالبان در افغانستان انجام شده است. قطر تشدید شده است. به نظر نمی رسد خیلی از زندانیان طالبان در کنار خود داشته باشند و باعث دردسر شوند. در افغانستان ، بسیاری بر این باورند که تیم سیاست خارجی دولت ترامپ ، نشستن روی میز مذاکره با طالبان و گرفتن عکس یادگاری با این گروه ، شروع مشکلات جدید در افغانستان است. طرفداران پرونده وی در تلاشند متن این بیانیه را به صورت آنلاین در دسترس قرار دهند و طالبان در افغانستان را نمی توان نادیده گرفت.

با این حال ، خروج ایالات متحده آمریکا تهدیدی برای همسایگان آن نیست. در غیاب آمریکایی ها ، که سالها در افغانستان گذرانده بودند و حضوری ناموفق در آن کشور داشتند ، اکنون زمان آن فرا رسیده است که کشورهای همسایه ، از جمله ایران ، افغانستان را به گونه ای دیگر در نظر بگیرند. ترکیه ، هند ، پاکستان و ایران اکنون این فرصت را دارند که همکاری های خود را با این کشور افزایش دهند و در عین حال ، از قابلیت های همکاری با همسایه مهم استفاده کنید. تهران از دو دهه پیش نقش مهمی در تشکیل دولت پس از طالبان در این کشور داشته است و این بار قصد ندارد زمین بازی را در افغانستان کنار بگذارد. اما در حال حاضر ، سیاست ها در قبال افغانستان یکسان نیست ، زیرا حضور طالبان اوضاع کشور را پیچیده کرده است.

برخی از جناح های سیاسی طالبان را یک گروه پذیرفته شده می دانند و معتقدند که افغانستان در آینده نقش مهمی خواهد داشت ، به همین دلیل تهران باید روابط سازنده ای را با آنها آغاز کند ، در حالی که برخی دیگر تاریخ تلخ بین این گروه و ایران را به یاد می آورند. ردن در دهه 1990 ، این گروه نه تنها دیپلماتهای ایرانی را در مزارشریف کشته ، بلکه روابط دو کشور بدترین روزهای خود را پشت سر می گذارد و البته سیل مهاجران در ایران از مرزهای شرقی جریان دارد. در همین حال ، صداهای متوسطی که واقعیت های افغانستان را می بینند و می دانند کمتر شنیده می شوند.

اگرچه ایران بسیار به افغانستان نزدیک است ، اما روابط در سال های اخیر به دلیل سیاست های غنی دولت از یک سو و تبلیغات ضد ایرانی از سوی دیگر رو به وخامت گذاشته است. برای تهران غیرممکن است که واقعیت حضور طالبان ، به ویژه در مرزهایش را نادیده بگیرد و در عین حال نمی تواند مانند حضور افرادی که دولت مرکزی را کنترل نمی کنند ، از حضور این گروه خوشحال شود. همزمان با اقدامات خود علیه طالبان ، ایران طی سال گذشته به دنبال راه حلی دیپلماتیک برای بحران افغانستان بوده است که در آن همه گروه های افغان نقش دارند. اما اکنون که طالبان سلاح به دست گرفته و مناطق مهم کشور را تحت کنترل خود درآورده اند ، اوضاع برای همسایگان از جمله ایران دشوارتر شده است.

اگر طالبان قدرت را به دست بگیرند …

ایالات متحده از سال 2010 برای حضور دائمی در افغانستان شرط بندی کرده است. این برای ایران خیلی راضی کننده نبود. حتی سایر کشورهای منطقه نیز تمایلی به ایجاد پایگاه نظامی دائمی در افغانستان نداشتند. در چند سال اخیر ، ایالات متحده تقریباً همان تجربه روس ها را بدست آورده است و سرانجام مجبور شد شکست کامل در افغانستان را بپذیرد و یک قدم به عقب برود.

در همین حال ، طالبان که ادعا می کنند بیشتر زمین های افغانستان را در اختیار دارند و بیش از 150 ولسوالی را تحت کنترل دارند ، در تلاشند تا خود را قانونی جلوه دهند. آنها از زمان مذاکرات دوحه این پروژه را آغاز کرده اند. اما واقعیت های موجود با رفتار دیپلماتیک وی متفاوت است. امروز تصاویری از قوانین عجیب و غریب وی در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود که تعداد زیادی از مردم در شمال افغانستان از خانه های خود بیرون رانده می شوند و بدون دلیل شلاق و مجازات می شوند. این دقیقاً رفتاری است که این گروه در دهه 1990 دیده اند. این رفتار می تواند هشداری برای کشورهای همسایه باشد که طالبان فعلی از داشتن قدرتی راضی نخواهند بود و آنها می خواهند همه سرزمین افغانستان را پس بگیرند. رویارویی با آنها در خاک افغانستان می تواند منجر به هجوم گسترده مهاجران از آن کشور به ایران ، ترکیه و پاکستان شود و این بار کشور ما که مرز گسترده و طولانی با افغانستان دارد ، مسئولیت این کشور را نیز به عهده دارد. برای پذیرش مهاجران بیشتر از این کشور با این وجود ، در چارچوب تحریم ها و تاج ، پذیرایی از میهمانان جدید برای ایران آسان نخواهد بود.

گمانه زنی های زیادی در مورد هدف طالبان از تصرف مناطق وسیعی از افغانستان وجود دارد. کسانی هستند که معتقدند این گروه فقط می خواهند سلطه قدرت را داشته باشند و با در اختیار گرفتن بخش مهمی از این کشور ، می توانند در بازی های آینده و گفتگوهای سیاسی راحت تر عمل کنند. برخی معتقدند که طالبان به کابل نمی آیند زیرا می دانند که توسط جامعه جهانی به عنوان دولت رسمی افغانستان پذیرفته نخواهند شد. از سوی دیگر ، طبق برخی از رسانه های غربی ، این گروه تصمیم گرفته است تا کنترل کابل را در دست بگیرد و این بار با اطلاعات بیشتری سال 1996 را تکرار کند.

در هر صورت ، تهران از پذیرش دولتی که فقط در دست طالبان است به عنوان گروهی که فقط نماینده یک گروه قومی و مذهبی در افغانستان است ، امتناع می ورزد. این حوادث در افغانستان با خواسته های ایران و سایر کشورهای همسایه که ایجاد ثبات و استقرار یک دولت متنوع از گروه های افغان است تفاوت چشمگیری دارد. طالبان نشان داده اند که گرچه می توانند امارت اسلامی ایجاد کنند ، اما بدون اسلحه و جنگ با دیگر گروه های سیاسی نمی توانند در افغانستان زنده بمانند و در عین حال تهران میزبان هیچگونه اقدام نظامی یا جنگی در این کشور نیست. هرچه طالبان به کابل نزدیکتر شوند و احتمال قدرت گرفتن آنها بیشتر باشد ، کشورهای همسایه ، از جمله ایران ، از سرنوشت و منافع ملی خود تهدید می شوند.

>>> این را نیز بخوانید:
خروج ایالات متحده از افغانستان به ضرر یا منافع کشورهای منطقه؟
القاعده احتمالاً در کنار طالبان ظاهر خواهد شد. کابل چی؟
بزرگترین چالش منطقه ای ؛ رئیسی با شرق و غرب ایران چه می کند؟

312 310