خرید و فروش سهم الارث از منظر حقوقی و قانونی
اصولا تمام اموال به جای مانده از متوفی؛ اعم از منقول و غیر منقول، با درخواست وراث قابل مطالبه است. اما از آنجا که در بیشتر موارد این اموال بین تمام وراث مشاع می باشد و هر تصمیم یا اقدامی در حقوق سایر ورثه تاثیرگذار است؛ بنابراین برای هر اقدامی اعم از انتقال یا فروش سهم الارث؛ ابتدا باید ماترک، تعیین تکلیف شده و سهم هر یک از وراث جداگانه مشخص شود. تقسیم ماترک و تعیین سهم الارث؛ مستلزم انجام مراحل قانونی است برای بررسی بهتر با یک مشاوره حقوقی خانواده مشورت کنید.
بر اساس قانون مدنی قبل از ادای حقوق و دیونی که به ترکه ی میت تعلق می گیرد، یعنی قبل از ادای هزینه های مربوط به کفن و دفن و پرداخت دیون متوفی و عمل به وصایای او در مورد ثلث اموال و یا در صورت اجازه ی وراث وصیت بیش از ثلث اموال؛ هر گونه دخل و تصرف در اموال متوفی ممنوع است.
اما پس از رتق و فتق این امور هریک از ورثه می تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف واقع در حوالی آخرین اقامتگاه متوفی؛ درخواست انحصار وراثت نماید البته بهتر است قبل از اینکار و به مطالعات اینترنتی کفایت نکنید. پس از درخواست انحصار وراثت؛ دادگاه وارد عمل شده و چنانچه در مورد نحوه ی تقسیم سهم الارث، توافقی بین وراث صورت گرفته باشد که همان توافق باید نوشته شده و به امضای همه ی وراث برسد. در اینجا تقسیم ارث بر مبنای همان توافق صورت می گیرد.
اما اگر توافقی حاصل نشود دادگاه تعیین وراث و میزان سهم الارث آنان را به کارشناس و می سپارد. در در این حالت تمام اموال متوفی مهرو موم می شود تا تحریر ترکه صورت گیرد. کارشناس تمام اموال متوفی را به قیمت روز ارزش گذاری کرده و حصه ی هر یک از وارثین را در یکایک اموال مشخص می نماید .چنانچه مالی غیر قابل تقسیم باشد فروخته شده و بهای کسب شده بین وراث آن تقسیم خواهد شد؛ درصورت توافق بین وراث در مورد نحوه ی تقسیم سهم الارث، تقسیم براساس توافق صورت می گیرد.
درخواست فروش سهم الارث از اموال غیر منقول
در هنگام تعیین و تقسیم سهم الارث چنانچه اموال غیر منقولی در بین ماترک متوفی وجود داشته باشد؛ می توان درخواست فروش آن را مطرح کرد.
از آنجا که معمولا املاک ارثی مشاع بوده و همه وارثان در جزء جزء مال غیر منقول شریکند؛ بنابراین خرید و فروش سهم الارث از اموال غیر منقول تابع قوانین فروش املاک مشاع می باشد. پس از طی مراحل قانونی و مشخص شدن سهم الارث هریک از وراث؛ ورثه می توانند نسبت به فروش سهم الارث خود یا انتقال آن اقدام نمایند.
اما از آنجا که عموما املاک موروثی مشاع بوده و در موارد بسیاری، همه ی وراث، بر سر فروش سهم الارث مشاع توافق ندارند؛ چنانچه ملک موروثی قابل افراز باشد هریک از ورثه می تواند تقاضای افراز سهم الارث خود را نموده و پس از وقوع افراز؛ سهم خود را به راحتی بفروشد؛ پیشنهاد ما به شما این است که حتماً تا راهکار های ساده و عملی تری را دریافت کنید.
اما چنانچه ملک موروثی مزبور غیر قابل افراز باشد و وارثان نیز بر فروش آن اتفاق نظر نداشته باشند هر یک از شرکا که تمایل به فروش سهم الارث خود دارد باید از دادگاه درخواست فروش سهم الارث از اموال غیر منقول را بنماید . وارث متقاضی فروش سهم الارث؛ پس از ارائه ی درخواست فروش سهم الارث از اموال غیر منقول و انجام مقدمات قانونی می تواند نسبت به فروش سهم الارث خود اقدام نماید.
درخواست فروش سهم الارث
درخواست فروش سهم الارث از اموال منقول
معمولا ماترک؛ شامل تمام اموال منقول و غیر منقول متوفی است که هریک بر حسب توافق صورت گرفته بین وراث و یا به نسبت سهم الارث تعیین شده ازسوی دادگاه به وراث تعلق می گیرد. در بسیاری موارد اموال موروثی اعم از منقول و غیر منقول جزو اموال مشاع محسوب می شوند و قوانین راجع به اشاعه در خصوص آنان قابل اجراست. از آنجایی که بسیاری از اموال منقول غیر قابل افراز بوده و جدا کردن سهم هریک از وراث از مال منقول؛ ممکن است آن مال را از حیز انتفاع ساقط کند، لذا وراث یا اموال منقول را به تراضی بین خود تقسیم می کنند یا آن را فروخته و هر یک، سهم خود را از بهای آن بر می دارد و به این ترتیب به شراکت و اشاعه پایان می یابد.
اما مواردی هم وجود دارد که سهم الارث منقولی به دلایلی نه فروخته شده و نه از حالت اشاعه خارج شده؛ در اینگونه موارد هریک از وراث می تواند به طرفیت سایر ورثه درخواست فروش سهم الارث از اموال منقول را بنماید.
نحوه ارزیابی برای فروش سهم الارث
معمولا در هنگام تقسیم ترکه تمامی اموال متوفی از سوی کارشناس مورد ارزیابی قرار گرفته و ارزش تمام اموال، وضعیت قابل تقسیم و غیرقابل تقسیم بودن آن و قیمت هر یک به بهای روز مشخص می شود. سپس تعدیل صورت میگیرد. به این معنا که چنانچه مالی بدون زیان قابل تقسیم نباشد آن مال در سهم بعضی وراث قرار داده شده و برابر با بهای آن از دیگر اموال به سایر وراث تعلق می گیرد.
در صورت بروز اختلاف بر سر فروش سهم الارث مشاع؛ چنانچه افراز ممکن نباشد، پس از ارائه درخواست فروش از سوی وراث مایل به فروش، سهم الارث؛ سهم هریک از ورثه از سوی کارشناس دادگاه ارزیابی شده و بهای روز آن مشخص می شود؛ لازم به ذکر است که امکان افراز یک سهم الارث را تنها .
کارشناس انحصار وراثت ارزش تمام اموال، وضعیت قابل تقسیم و غیرقابل تقسیم بودن آن و قیمت هر یکرا به بهای روز مشخص می کند
بهترین روش برای فروش فوری سهم الارث
اصولا پس از اتمام مراحل تقسیم سهم الارث؛ هریک از وراث مالک سهم الارث خود بوده و مختار است در سهم الارث خود دخل و تصرف نموده،آن را بفروشد، اجاره دهد یا منتقل نماید.
اما از آنجا که در بسیاری موارد، املاک و اموال موروثی از حالت اشاعه خارج نشده و ممکن است اختلاف جدی بر سر فروش سهم الارث، بین برخی وراث وجود داشته باشد؛ در صورت مخالفت بعضی ورثه؛ پیگیری مسائلی مانند ارائه درخواست فروش سهم الارث و سایر اقدامات لازم، زمانبر می باشد. لذا به نظر می رسد بهترین روش برای فروش فوری سهم الارث؛ فروختن آن به سایر وراث است. و در صورت عدم تمایل به خرید سهم الارث از سوی دیگر وراث، می توان فروش سهم الارث را با تنظیم وکالتنامه انجام داد.
آیا برای فروش سهم الارث نیاز به اجازه دیگر وراث می باشد؟
هر چند پس از انحصار وراثت قانوناً امکان فروش سهم الارث بدون اجازه ی وراث دیگر وجود دارد؛ ولی بهتر است فروش سهم الارث با اطلاع و موافقت سایر وراث و پس از صورت گیرد. در موارد بسیاری ، بعضی وراث؛ بدون اطلاع سایر ورثه اقدام به فروش سهم الارث مشاع خود نموده اند و متعاقبا دیگر ورثه از فروش و انتقال سهم الارث خود امتناع ورزیده اند و یا در بین وراث صغیر یا محجوری حضور داشته که قیم بدون اطلاع و اجازه ی دادسرا اقدام به فروش مال صغیر نموده است؛ در تمام این موارد خریدار دچار مشکل شده و حتی قادر به تصرف در ملک نخواهد بود. البته برای جلوگیری از وقوع این موارد می توان با ارائه درخواست فروش سهم الارث؛ آن را از مبادی قانونی پیگیری نمود.
نحوه انتقال سهم الارث به وراث دیگر
در صورت احراز سهم هر یک از وراث در گواهی انحصار وراثت؛ هریک از ورثه می تواند سهم الارث خود را یا با وکالت نامه به غیر انتقال دهد و باقی وراث حق اعتراض ندارند. اما بهتر است قبل ازتنظیم وکالت نامه سهم الارثی، صلح نامه یا مبایعه نامه ای بین طرفین منعقد شود.
آیا برای انتقال رسمی سهم الارث در دفترخانه اسناد رسمی نیاز به اذن وراث دیگر می باشد ؟
چنانچه انحصار وراثت انجام شده و سهم هریک از ورثه به طور دقیق در برگه ی انحصار وراثت مشخص و قید شده باشد؛امکان انتقال سهم الارث وجود دارد و هر یک از وراث برای انتقال رسمی سهم الارث خود در دفترخانه اسناد رسمی نیاز به اذن وراث دیگر ندارد.
آیا فروش سهم الارث با وکالتنامه مقدور می باشد؟
در صورت فوت فردی که سند مالکیت به نام او صادر و تسلیم شده ؛ وراث پس از انحصار وراثت می توانند نسبت به سهم الارث خود درخواست صدور سند مالکیت نمایند. تنظیم سند سهم الارثی مستلزم ارائه ی مدارکی ازقبیل ،درخواست کتبی صدور سند مالکیت؛ گواهی انحصاروراثت، اصل سند مالکیت متوفی و فرم ۱۹ مالیاتی است. فرم 19 مالیاتی؛ مصدق تسویه مالیات ارث از سوی وارثان عدم و وجود بدهی مالیاتی می باشد. با صدور سند سهم الارثی؛ معاملات سهم الارث، راحت تر صورت می گیرد.
فروش سهم الارث با وکالتنامه نیزمقدور است. البته وکالتنامه فروش سهم الاثری باید بلاعزل و تام الاختیار باشد و موضوع فروش و انتقال صریحا در وکالتنامه قید شود تا خریدار بتواند پس از خرید سهم الارث آنرا به نام خود منتقل نماید.
تقسیم و فروش ملک پدری
با سلام ملک پدری در روستا که دارای ۷ وراث میباشد؛ یکی از وراث سهم ۴ وراث را به صورت مبایعه نامه دست نویس خودشان و با توافق قیمت خریداری کرده است.۲ نفر دیگر حاضر به این قیمت توافقی نیستند. آیا خریدار میتواند تقسیم ارث آن دو نفر را کند؟ مساحت کل ملک ۱۶۰ متر است.
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
زمانی که میان شرکای مال مشاع (که مالی که به ورثه ارث میرسد نیز از آن جمله می باشد) در نحوه تقسیم اختلاف وجود داشته باشد هر یک از شرکای مال مشاع می تواند از دادگاه درخواست تقسیم سهم الارث خود را بنماید. در این صورت اگر مال قابل تقسیم باشد بین ورثه تقسیم می شود و درصورتی که قابل تقسیم نباشد به دستور دادگاه فروخته شده و پول آن به نسبت سهم هر شریک تقسیم می شود.البته راه دیگر پایان دادن به اشاعه توسل به تاسیس افراز است که در این مورد می توانید از طریق کسب اطلاع نمایید.
آیا همسر اول می تواند سهم ارث مرا بابت مهریه توقیف کند ؟
سلام شرمنده سوالم در مورد ارث پدرم بود. من ۳ ساله زن اولم رو طلاق دادم و مهریه ۳۰۰ عدد سکه بهار آزادی عندالمطالبه به صورت پیش ۷ عدد و ۲۵ ملیون اجرت و نفقه و حالا یک سکه در یکسال میدم. در ضمن پسرم ۱۴ سالشه که با ما زندگی میکنه. و ۶ ماه ازدواج کردم بصورت عقد دائم ۱۰۰ عدد سکه عندالاستطاعه همسر دومم یک دختر ۸ ساله داره و بصورت ۴ نفری باهم زندگی میکنیم. و حال همسرم ۵ ماهه حامله است. پدرم چند روز پیش فوت شد.و همسر اولم دادخواست تامین خواسته داده. در این شرایط که من زن دوم رسمی دارم چقدر سهم میبره ایا همسر دومم مهرش رو اجرا بزاره میتونه از سهمه من اونم ارث ببره. یا همش اولی برمیداره یا نصف میشه. خیلی ممنون
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
مهریه همسر اول شما دینی است که بر گردن شما باقی است و حکم تا زمانی جاری است که اموالی از شما در دست نباشد در صورتی که مالی از شما پیدا شود (از جمله سهم الارث شما در ترکه ی پدر مرحومتان)، همسر اول شما می تواند تا میزان مهریه ای که بر گردن شما باقی مانده است از سهم الارث شما توقیف نماید. و داشتن همسر دیگر یا طلبکار دیگر به حق همسر سابق شما که اول از همه سهم الارث را توقیف نموده خللی وارد نمی کند. در صورتی که پس از همسر اول شما چیزی از سهم الارث باقی مانده باشد همسر دوم شما می تواند نسبت به وصول مهریه اش از محل آن اقدام نماید.
امکان پس گرفتن و رجوع از ارث بخشیده شده
مادرم بیست سال پیش ارثیه اش بخشیده ما هیچ مدرکی نداریم دفترخانه ای که وکالت داده یادش رفته حالا پشیمون شده خانه پدر راهم به تازگی فروختن حالامادرم میتونه ارثیه اش برگردونه یا نه ؟
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
رجوع از هبه تا زمانی امکان پذیر است که مال موضوع هبه باقی باشد و در صورتی که به هر علتی اعم از نقل و انتقال و یا تلف شدن از بین برود و یا تبدیل به مال دیگری شود دیگر امکان و بخشش وجود ندارد.
سهم ارث برادر و خواهر
با سلام . در فرض زیر الباقی سهم ماترک چه می شود ؟ متوفی خانم فاقد همسر و اولاد و پدر و دارای مادر و دو برادر و خواهر با عنایت به وجود حاجب سهم مادر یک ششم می گردد ولی الباقی ماترک به چه کسی تعلق می گیرد به انضمام مستندات و ماده قانونی ؟ ممنون
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
مستندا به ماده 906 قانون مدنی زمانی که پدر فوت شده باشد دیگر فرزندان حاجب مادر محسوب نمی شوند و مادر به تنهایی وارث منحصر متوفی بوده و تمام ترکه به وی به ارث می رسد زیرا که با فوت پدر دیگر کسی حاجب نقصان مادر نخواهد بود.
بخشش اموال قبل از فوت
اگر مردی قبل از مردن تمام اموال را به زنش ببخشد پس از فوت تنها فرزندش و مادرش ارث خواهند برد؟
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
اگر بخشش اموال در قالب واقع شده باشد وشرایط صحت هبه از جمله قبض و اقباض رعایت شده باشد و این هبه اثبات شود تمام اموال به همسرش منتقل شده است و دیگر ترکه ای باقی نمی ماند که به ورثه به ارث برسد. هم چنین در صورتی که در قالب سایر عقود منتقل کرده باشد.
آیا توافق با همسر پدر برای انصراف از سهم ارث ممکن است ؟
با سلام ۴ فرزند از ۶ فرزند از نامادری تعهد کتبی بدون شهود و از طریق اثر انگشت مبنی بر اینکه در ازای مبلغی x ریال از تمامی حقوق خود صرف نظر کند ایا میتوان مانع این کار شد یا خیر ؟
پاسخ کارشناس حقوقی ما :
هر شخصی تا زمانی که حجر وی در دادگاه اثبات شود نسبت به اموال و حقوق مالی خود صلاحیت تام دارد و نمی توان مانع انجام قرارداد یا توافقی میان وی و دیگران شد. اگر این خانم راضی به این توافق باشد این قرارداد معتبر و لازم الاجرا می باشد.