قالب تونل فرم (تونلی فرم)، یکی از روشهای رایج در پروژه‌های بزرگ و ساختمانهای مسکونی جمعی است. قالب تونل لاینینگ به طور عمده در پروژه‌های مسکن مهر در ایران به‌کار گرفته می‌شود و از یک سیستم یکپارچه برای بتن ریزی استفاده می‌کند. با استفاده از قالب تونل فرم یا همان تونلی فرم، پیمانکار قادر است در یک مرحله بزرگ اندازه‌گیری، طراحی، و ریزی بتن را انجام دهد. قالب تونل فرم از قالب‌بندی یکپارچه دیوارها و سقف‌ها تشکیل شده است. این سیستم اجازه اجرای دیوارها و سقف‌ها در یک مرحله را فراهم می‌کند.
بالا بردن سرعت اجرا، بهبود کیفیت بتن و صنعتی‌سازی فرآیند ساختمانی، از طریق اعتماد به سیستم قالب‌بندی تونلی فرم به جای روشهای سنتی، به شدت تاثیرگذار بوده است. استفاده از تکنولوژی پیشرفته ساختمانی با استفاده از روش قالب تونل فرم، نزدیک به چهل سال است که شروع شده و لازمه ساخت مسکن بر اساس نیاز رو به رشد جمعیت کشور به‌عنوان یک اولویت در دستور کار مسئولان قرار گرفته است.
قالب تونل فرم چیست و چه اجزایی دارد؟
یکی از جدید ترین روش های ساخت تونل است که می تواند در تمامی شرایط اقلیمی و جغرافیایی و با در نظر گرفتن تمامی شرایط و محدودیت ها تونل هایی بسیار ایمن و مطمئن بسازد. در این روش ساخت قالب تونل فرم از اجزای مختلفی از جمله قالب های محدود کننده سقف، تراس و براکت های بیرونی، قالب های عمودی دیوار، قالب های سقف، قالب های دیوار انتهایی، بازشو های درب، پنجره و سقف، رامکا، لندینگ های راه پله و چال آسانسور و غیره استفاده می شود.
سیستم قالب تونل فرم مجموعه ای از قالب های یکپارچه است که به مهندس سازه این اجازه را می دهد که دیوارها و سقف سازه خود را در محیط های بیرونی و با دقت و اندازه بسیار بالا ساخته و سپس آن را در سازه اصلی مورد استفاده قرار دهد. این مساله سرعت کار پیمانکار را بسیار بالا برده و به وی این اجازه را می دهد که بتن ریزی سقف و دیوارهای سازه را تنها در یک سیکل یک روزه بسازد.
در حالت مقایسه جالب است بدانید این روش ساخت تونل نسبت به روش لارج پنل با کیفیت تر و سریع تر انجام می شود. جالب است بدانید از سیستم قالب تونل فرم نه تنها برای ساخت تونل های مختلف بلکه برای ساختمان هایی که طراحی آن ها به روش ساختمان های سلولی است، نیز استفاده می شود. در واقع منظور از ساختمانهای سلولی، ساختمانهایی بزرگ با اتاقها و سیستم هایی مشابه مانند مدارس، زندان ها، بیمارستان ها، هتل ها و غیره است. در این روش دیوارها، سقف و طراحی اتاق های سازه مشابه بوده و می توان از قالب های یکسان برای ساخت آن ها استفاده کرد. همین طور که در بالا نیز اشاره شد، این روش ساخت سرعت را تا حد بسیار زیادی افزایش می دهد.
مراحل استفاده از قالب تونل فرم برای ساخت سازه
قبل از آنکه پیمانکار اقدام به ساخت سازه به خصوص تونل هایی برای صنعت راه سازی، راه آهن و یا آب و فاضلاب کند، باید به مهم ترین مساله یعنی طراحی در بدترین شرایط اقلیمی و جغرافیایی توجه ویژه معطوف دارد. هنگامی که یک مهندس طراح، قصد طراحی یک سازه برای مثال یک تونل را دارد، باید برای تمامی موارد سخت ترین و بدترین حالت ممکن را در نظر گرفته و سپس بر مبنای آن اقدام به طراحی کند. برای مثال تصور کند شرایط جوی در بدترین حالت خود است؛ همزمان تعداد ماشین های داخل تونل حداکثر بوده و تمامی ماشین ها در حال بوق زدن هستند!
با در نظر گرفتن این شرایط و طراحی برای ایمنی مهندس سازه می تواند اطمینان خاطر دهد که سازه مقاومت لازم را داشته و ایمن خواهد بود. اما از روش قالب فرم تونل به چه شکل برای ساخت تونل استفاده می شود؟ در زمان اجرای این روش ساخت سازه، سازه تونل با یک بتن که فضای خالی میان قالب ها را پر می کند تشکیل خواهد شد. این قضیه باعث می شود سازه در تمامی قسمت ها یکپارچه و صاف باشد.
با گذشت هر 24 ساعت قالب ها جابجا شده، عملیات ساخت در قسمت جلوتری انجام شده و تونل در بخش جدیدتری ساخته می شود. بعد از تکمیل این بخش از ساخت، قالب ها به سقف انتقال یافته و مراحل ساخت آن انجام می شود. علاوه بر ساخت تونل، این نوع قالب ها توانایی ساخت سازه هایی تا 40 طبقه را نیز به شکل کاملا اصولی و دقیق دارند.
ویژگی های قالب تونل فرم چیست؟
مساله مهم در ساخت قالب تونل فرم، توجه به ابعاد آن ها با توجه به پروژه مورد نیاز است. این قالبها با توجه به نیاز به شکلهای مختلفی مانند دایره ای، مربع یا مستطیل و نعل اسبی ساخته و مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به شرایط سختی که این قالب ها در آن قرار گرفته و فشارهای زیاد ناشی از بتن ریزی که تحمل می کنند، عملکرد آن ها باید به گونه ای باشد که در اثر تکرار پذیری کیفیت و عملکرد استاندارد خود را از دست ندهند. از طرف دیگر این قالب ها باید به شکلی طراحی شوند که جابجایی و باز و بسته کردن آن ها در نهایت سهولت انجام شود. آخرین نکته نیز آنکه قالب تونل فرم باید به گونه ای ساخته شوند که در تونل کم ترین فضای ممکن را اشغال کنند.
مزایای استفاده از قالب تونل فرم
شاید بتوان اصلی ترین مزایای استفاده از قالب تونل فرم را کاهش زمان ساخت و هزینه های مصرفی بیان کرد. استفاده از این روش ساخت به طور میانگین می تواند تا 15 درصد هزینه ها و تا 25 درصد زمان ساخت سازه را کاهش دهد. پیمانکار می تواند از آن در پروژه های مختلف استفاده کرده و به آن به چشم یک سرمایه ماندگار نگاه کند. این قالبها در استفاده از نیروی انسانی صرفه جویی کرده و پروژه را با تعداد بسیار کمتری نسبت به روشهای دیگر به اتمام می رسانند. مراحل نازک کاری و معماری داخلی ساختمان به دلیل ایجاد سطوح بسیار صاف، هم شکل و یک پارچه از مراحل ساخت سازه حدف می شود. ساخت سازه با استفاده از این روش را علاوه بر یک پروژه ساخت می توان یک پروژه صنعتی نیز در نظر گرفت که بازدهی و سرعت مجموعه پروژه را افزایش می دهد.
- کاهش چشمگیر زمان ساخت:
- با استفاده از سیستم تونل فرم، زمان اجرای پروژه به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد.
- کاهش هزینه‌ها:
- کوتاه شدن دوره ساخت منجر به کاهش هزینه‌های پروژه می‌گردد.
- صرفه‌جویی در منابع انسانی:
- با افزایش سرعت انجام کار، نیاز به منابع انسانی و نیروی کار کاهش می‌یابد.
- جلوگیری از درگیری سرمایه:
- به دلیل سرعت انجام کار، سرمایه برای طولانی مدت در پروژه درگیر نمی‌شود.
- استفاده چندمنظوره از قالب تونل فرم:
- ممکن است در پروژه‌های مختلف از قالب‌های تونل فرم به عنوان سرمایه‌ای ماندگار برای مجریان مورد استفاده قرار گیرد.
- ساخت سریع آپارتمان بزرگ:
- این سیستم امکان ساخت یک طبقه از آپارتمان بزرگ را در زمان کوتاه فراهم می‌کند.
- افزایش کیفیت سازه:
- با استفاده از سیستم قالب تونلی، کیفیت سازه بهبود می‌یابد.
- حذف عملیات نازک کاری:
- عدم نیاز به عملیات نازک کاری و معماری داخلی، باعث ایجاد سطوح صاف و صیقلی می‌شود.
- ابعاد دقیق و منظم:
- قالب‌های تونلی امکان ایجاد ابعاد داخلی دقیق و منظم را با دقت بالا فراهم می‌کنند.
- صرفه‌جویی در مصالح:
- استفاده از سیستم تونل فرم به صرفه‌جویی در مصالح مرسوم نظیر چوب، میخ، مفتول، آهن‌آلات و… منجر می‌شود.
- استفاده بهینه از مساحت:
- سیستم قالب تونل موجب بهره‌وری بالاتر از مساحت در دسترس می‌شود.
- مقاومت در برابر زلزله و آتش سوزی:
- سازه‌های ایجاد شده توسط قالب‌های تونلی به دلیل بتن ریزی یکپارچه دیوار و سقف، مقاوم در برابر زلزله و آتش سوزی می‌باشند.
- ساختمانی مشابه خط تولید صنعتی:
- اجرای سازه بتنی با استفاده از قالب تونل فرم، ساخت پروژه را به شکلی مشابه خط تولید صنعتی نمایان می‌سازد.
- استفاده آسان با نیروهای نیمه متخصص:
- به دلیل سادگی روش استفاده از قالب تونل فرم، می‌توان با استفاده از نیروهای نیمه متخصص به راحتی از این سیستم استفاده نمود.
- استفاده از شبکه‌های مش آماده:
- در این روش می‌توان از شبکه‌های مش آماده نیز بهره‌گرفت که این خود به کاهش زمان اجرا و در نتیجه کاهش هزینه‌ها منجر می‌شود.
قالب تونل فرم، به دلیل یکپارچه بودن بتن ریزی، دیوارها و سقف در برابر مشکلات احتمالی مانند آتش سوزی و یا زلزله مقاوم تر هستند و استفاده از قالب تونل فرم در ساخت سازه، به کارگیری اجزای دیگر مانند چوب، مفتول، آهن آلات، میخو غیره را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد.
| سکو بتن ریزی | Working Platform | |
| جان پناه | Guardrail Post | |
| مهار مایل سکو بتن ریزی | Platform Bracket | |
| نردبان | Access platform Ladder | |
| هوک (شاهین) کوچک | Assembly Device | |
| هوک (شاهین) بزرگ | Lifting Triangle | |
| رامکا طولی | Kicker form straight |
توضیح کلی درباره قالب تونل فرم
سیستمی به نام قالب تونل فرم، یکی از روش‌هایی است که برای اجرای ساختمانهایی با سیستم دیوارهای باربر و سقف‌های بتنی استفاده می‌شود. معمولاً به آن تونلی می‌گویند؛ زیرا سقف و دیوارها به طور همزمان به صورت سلولی قالب گیری می‌شوند. در سیستم ساخت تونل، دیوارها و سقف‌های بتن آرمه به طور همزمان تقویت، قالب گیری و بتن ریزی می‌شوند. این روش رفتار لرزه‌ای مجموعه سازه را از نظر سرعت و کیفیت اجرا و عملکرد سازه و یکپارچگی اجزا و اتصالات آن‌ها بهبود می‌بخشد.
مونتاژ قالب تونل فرم
یکی از مهم‌ترین مراحل بعد از طراحی و ساخت قالب‌های تونلی فرم بحث مربوط به مونتاژ این قالبها هست. یکی از عوامل اصلی برای عملکرد بهتر و کارآمدتر قالب تونل فرم، مونتاژ صحیح این نوع قالب است . استفاده از برنامه‌ریزی و تیم مونتاژ حرفه‌ای قالب تونل برای افزایش عمر مفید قالب تونلی و کاهش خطاهای بتن در سازه‌ها مهم هست. این کار بخشی از فرآیند کاهش هزینه‌ها و زمان اتمام پروژه است.
تولید قالب تونل فرم
قالب تونل فرم، سیستم قالب‌های تونلی در پروژه‌های بتنی که دیوارها و سقف‌ها در یک مرحله اجرا می‌شوند، در نتیجه یک ساختار منظم یکپارچه ایجاد می‌شود، بسیار کارآمد است و دارای مزایای زیر است:
- کاهش چشمگیر زمان ساخت پروژه، کاهش هزینه ها، صرفه جویی در منابع انسانی و نیروی کار وعدم نیاز به سرمایه بلندمدت از نظر کاهش زمان ساخت
- بهبود کیفیت سازه،حذف عملکرد اتصالات و معماری داخلی و ایجاد ابعاد داخلی دقیق و منظم و کیفیت و دقت بالا از مزایای این سیستم قالب‌بندی است.
- مقاومت قالب تونل فرم در برابر زلزله و آتش سوزی بسیار مقاوم می‌باشد؛ زیرا بخشی از دیوارها و سقف آن بتن‌ریزی شده است.
| قالب پیرامونی سقف | Slab Stopend | |
| قالب انتهای دیوار | Wall Stopend | |
| چرخ ساپورت | Tunnel Driving Wheel | |
| جک ثابت | Panel Jack | |
| جک چرخ دار ثابت | Back Panel Jack & Wheel | |
| جک ثابت | Panel Jack (Swivel Tunnel) | |
| جک چرخ دار | Swivel Tunnel Wheel |
سخن پایانی
سیستم قالب تونل فرم برای هر پروژه قابل انطباق و راحت هست. تکرارپذیری این سیستم قالب‌بندی خاص و استفاده از پانل‌های پیش ساخته و مش‌بندی‌ها برای تقویت بتن کل فرآیند ساخت را ساده می‌کند و باعث ایجاد یک فرآیند سریع می‌شود. در ایران به دلیل ساخت مسکن مهر و رونق مسکن دولتی استفاده از سیستم‌های قالب‌های تونلی فرم رواج بیشتری پیدا کرده است. شرکت آرتا سازه طراح ساخت انواع قالب‌های تونلی است. برای اطلاع از سایر قالب‌های تولیدی در آرتا سازه با ما در تماس باشید.